بررسی کارنامه تاریخ نگاری منصوره اتحادیه

علی قیصری از استادان دانشگاه، ابراز داشت: از خانه اندیشمندان علوم انسانی برای میزبانی این نشست تشکر می‌کنم و همچنین از انجمن تاریخ نیز سپاسگزارم. منصوره اتحادیه بی نیاز از معرفی است. کارنامه او خود بیانگر اهمیت کارهایی است که طی چند دهه گذشته عرضه کرده است. در میان کارهای او، طیف متنوعی از پژوهش‌های ایران شناسی را می‌بینیم. در بین کارهای او، به اهمیت گردآوری و ویراست اسناد خصوصی در دوره قاجار می‌پردازم. توجه به اسناد حقوقی و معاملات به طور کلی از اهمیت خاصی برخوردار است. منصوره اتحادیه به یقین در نشر تاریخ ایران، کارنامه درخشانی داشته است.

در ادامه الهام ملک زاده از استادان دانشگاه، گفت: از برگزارکنندگان این مراسم تشکر می‌کنم. بیش از ۲۸ سال است که با آثار منصوره اتحادیه مأنوس هستم. بزرگی و بزرگ منشی ذاتی در کلام او وجود دارد. پاسخ بسیاری از سوالات دوران قاجار و پهلوی در دفتر او در نشر تاریخ ایران پیدا می‌شود. هر کس به این دفتر مراجعه کرده، با روی گشاده و دل بی ریای او مواجه شده است و خدا را شکر که همچنان چراغ این دفتر روشن مانده است.

وی افزود: کودکی منصوره اتحادیه مصادف با سالهای جنگ جهانی دوم بود. وی برای تحصیل در دوره متوسطه به انگلستان رفت و در دانشگاه رشته تاریخ را انتخاب کرد. بعد از بازگشت به ایران، در دانشگاه تهران استخدام شد. او در سال‌های بعد از انقلاب در کسوت استادی تاریخ دانشگاه تهران ظاهر شد. او با توجه به علاقه‌ای که به آموزش تاریخ و دانشجویان داشت، در ساعت‌های غیر درسی نیز دانشجویان را پذیرا بود. او در سال ۱۳۷۷ در کسوت دانشیاری تاریخ دانشگاه تهران بازنشسته شد. بعد از بازنشستگی نشر تاریخ ایران را تأسیس کرد.

در ادامه اسماعیل شمس از استادان دانشگاه، اظهار داشت: از مجموعه خانه اندیشمندان علوم انسانی برای برپایی این نشست سپاسگزارم. من از منظر یک شاگرد صحبت می‌کنم. منصوره اتحادیه در یک درس دو واحدی در دوره ارشد استاد من بود اما بیشترین تأثیر را بر زندگی من گذاشت. او برای من فقط یک استاد نبود. من علاوه بر شاگردی، به نوعی با او همکاری نیز کرده ام و حدود ۲۰ سال در تألیف برخی از آثار با وی همکاری داشته ام. او برای من به مانند یک مادر معنوی است. وی مصاحبه‌های زیادی انجام داده و حرف‌های اصلی اش را در مصاحبه‌ها و مقالاتش گفته است. مقاله‌های او باید در قالب مجموعه آثار جمع شود. یقین دارم در آینده هم بسیار از منصوره اتحادیه صحبت خواهد شد.

در ادامه سمیرا دردشتی از پژوهشگران تاریخ، بیان داشت: من عنوان سخنرانی ام را “زنی که از تاریخ آمده و بر تاریخ حک شده است” گذاشته ام. منصوره اتحادیه یک تاریخ نگاری فراجنسیتی ارائه می‌دهد. او علی رغم اینکه خودش از یک خاندان سیاسی است اما در تاریخ نگاری سیاسی قرار نمی‌گیرد. هم چنین تاریخ نگاری وی، فرا نظری است. تاریخ نگاری او از تاریخ نگاری مرکز پیرامون فراتر رفته است. تاریخ نگاری او محدود به تهران نیست. هم چنین تاریخ نگاری اتحادیه، صرفاً سیاسی، اجتماعی یا اقتصادی نیست. او در کتاب‌هایش زنان فراموش شده در تاریخ را به صحنه آورده است.

در پایان، منصوره اتحادیه گفت: از همه برگزارکنندگان این جلسه و هم چنین سخنرانان متشکرم. هر چه بیشتر از اسناد دوره قاجار استفاده شود، ما متوجه می‌شویم که از دوره قاجار چقدر کم می‌دانیم. من این شانس را داشتم که به بخشی از اسناد فرمانفرما دست پیدا کنم. اگر دانشجویی می‌خواهد روی این اسناد کار کند، من حاضرم که این اسناد را در اختیار او بگذارم. البته اسناد خصوصی معذوراتی هم دارد. هنوز خیلی از سندهای خصوصی در خانواده‌ها هست که مورد بررسی قرار نگرفته است.