به بهانه زادروز آلفرد هیچکاک، استاد دلهره!

به قلم: ناصر سهرابی

پایگاه خبری نمانامه: این صحنه معروف و دیدنی بارها از برنامه‌های مختلف سینمایی پخش شده است. مردی تک‌وتنها در بیابانی برهوت، مورد تعقیب هواپیمای سم‌پاشی قرار می‌گیرد. او بارها، برای در امان ماندن از گلوله‌هایی که از طرف هواپیما به سویش پرتاب می‌شود، خود را به زمین می‌زند. ترس و دل‌نگرانی “کری گرانت” در ایفای نقش “راجرتورنهیل” هنوز هم جذاب و دیدنی نشان می‌دهد. این خاطره‌انگیزترین سکانس فیلم “شمال از شمال غربی” یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینماست.

خالق این سکانس پرتعلیق و زیبا کسی نیست جز “سرآلفرد هیچکاک” ملقب به استاد ترس و دلهره که سال‌های سال تماشاگران را در سالن‌های سینما به اوج وحشت می‌رساند و از این عمل لذت می‌برد. آلفردهیچکاک در این‌باره گفته: من سعی می‌کنم خوراک مناسبی که تماشاگر دوست دارد را برایش تهیه کنم. بیننده دوست دارد ترس و وحشت را تجربه کند من نیز این حس ارزشمند را با فیلم‌هایم به او هدیه می‌دهم.
آلفرد_هیچکاک فیلمساز مشهور انگلیسی در سال ۱۸۹۹ در لندن به‌دنیا آمد. تحصیلاتش را در مدرسه مذهبی به پایان رساند و بعد از فارغ شدن از تحصیل در رشته مهندسی، در سال ۱۹۲۰ بصورت رسمی وارد سینما شد. اولین فیلمش به نام “همیشه به زنت بگو” را درسال ۱۹۲۲ کارگردانی کرد. اولین فیلم مستقلش “باغ تفرج” را درسال ۱۹۲۵ کارگردانی کرد و در سال ۱۹۲۶ با “الما رویل” ازدواج کرد که این ازدواج تا اواخر عمرش ادامه داشت.

هیچکاک بهترین آثارش را در زمانی که به هالیوود پیوست خلق کرد. فیلم های مهمی چون؛ طناب، خرابکار، طلسم‌شده، بیگانگان در قطار، پنجره عقبی، سرگیجه، سایه یک شک، پرندگان، روانی، در این لیست قرار می‌گیرند. یکی از مهمترین آثار قابل تامل و تاثیرگذار کارنامه کارگردانی او “روانی” در سال ۱۹۶۰ است. صحنه قتل “جانت لی” توسط “آنتونی پرکینز” در حمام به‌همراه موسیقی وهم انگیز” برنارد هرمن” هنوز هم جذاب و تکان دهنده نشان می‌دهد. از دیگر فیلم‌های دیدنی و مهیج هیچکاک می‌توان به “سرگیجه” در سال ۱۹۵۸ اشاره کرد که همچنان در لیست برترین آثار تاریخ سینما رتبه بالایی را به خود اختصاص داده است. تیم بازیگری جیمز استیوارت و کیم نواک در خلق یک اثر معمایی، حادثه‌ای لحظات درخشانی را برای مخاطب رقم می‌زنند.

“طناب” ۱۹۴۸ یکی از بحث‌برانگیزترین فیلم‌های او محسوب می‌شود. “طناب ” اولین فیلم رنگی کارنامه کارگردانی هیچکاک شناخته می‌شود که از لحاظ نوآوری، استانداردهای جدیدی را وارد هنر سینما کرد. هیچکاک در یکی از مصاحبه‌های معروفش با “فرانسوا تروفو” فرانسوی در مورد سبک کاری خود گفته بود: سینما مثل هر هنر دیگری وسیله‌ای است برای انتقال احساس هنرمند به مردم. هنرمند ضمن بوجود آوردن اثر تحت اصول و قواعد خاص محدودیت‌هایی پیدا می‌کند و در چنین شرایطی، بهره‌گیری از امکانات تا سرحد لازم، به فیلم اعتبار و اهمیت می‌بخشد.

«روانی» محصول ۱۹۶۰ از برترین‌ فیلم‌های ژانر وحشت و صد فیلم برتر تاریخ سینما به انتخاب منتقدان سینما است که هنوز برخی سکانس‌های آن از جمله «سکانس حمام» و نوع شخصیت‌پردازی، در دانشکده‌های سینمایی جهان برای دانشجویان هنر سینما تدریس می‌شود.

«پرندگان» ساخته هیچکاک در ۱۹۶۳ از دیگر فیلم‌های معروفی است که این فیلمساز پرآوازه کارگردانی کرده است. در نبود امکانات کامپیوتری جلوه‌های ویژه در سینما، سکانس‌های حمله وحشیانه و ناگهانی پرندگان به انسان‌ها، نوعی دستاورد هیچکاک در سینمای جهان به حساب می‌آمد. «پرندگان» در سینماهای بسیاری از کشورهای جهان اکران شد و در قبل از انقلاب در سالن‌های خاص سینمای ایران از جمله سینما رادیوسیتی تهران هم روی پرده رفت و با استقبال روبرو شد.

«شمال از شمال غربی» محصول ۱۹۵۹ کمپانی متروگلدوین مایر از دیگر فیلم‌های معروف سلطان دلهره تاریخ سینمای جهان است. این فیلم بخاطر موسیقی معروف خود که توسط برنارد هرمن ساخته شد نیز شهرت دارد. این فیلم در اسکار آن زمان در سه رشته نامزد جایزه اسکار شد اما آلفرد هیچکاک با آن کارنامه فیلمسازی منحصربفردش هیچ‌وقت نتوانست جایزه اسکار را تصاحب کند. البته نام‌های بزرگ دیگری مانند اورسن ولز، چارلی چاپلین و حتی کوبریک نیز نتوانستند جایزه اسکار را به تالار افتخارهای خود اضافه کنند که این امری منفی در کارنامه آکادمی اسکار است.

مجله معتبر “توتال فیلم” او را بزرگترین کارگردان سینمای جهان برای تمام دوران‌ها نامید. کارگردانی که بر بسیاری از کارگردان‌های جهان تاثیر گذاشت، از جمله ساموئل خاچیکیان در سینمای ایران.

آلفرد هیچکاک نابغه بزرگ سینما که با حضوری کوتاه در حد یک پلان امضای کارش را در فیلم‌هایش ثبت می‌کرد، در ۲۹ آوریل ۱۹۸۰ در هشتاد سالگی در کالیفرنیا چشم از جهان فرو بست و نورپردازی و قاب‌های خاص خودش در روایت را به ابدیت برد.

منبع: رسانه ستاره سینما