به بهانه زادروز پل نیومن و بازی بیادماندنی او در فیلم «بیلیاردباز»

پایگاه خبری نمانامه: در دنیای سینما از «پل نیومن» به عنوان یکی از طرفداران محیط زیست و خیرترین بازیگران یاد می‌شود. بنیادهای خیریه‌ای که در سراسر جهان راه‌اندازی کرد این روزها خانواده‌های بی‌سرپرست را پوشش می‌دهند. پل نیومن بخاطر علاقه به مسابقات اتومبیلرانی در طول حیاتش کلکسیونی از بهترین برندهای ماشین جمع‌آوری کرده بود و گهگاهی در فیلم‌هایش از آنها استفاده می‌کرد. این پسر جسور و خود رای و چشم آبی هالیوود خیلی دیر جایزه اسکار بازیگری‌اش را دریافت کرد ولی کارنامه تاثیرگذاری از خود در تاریخ سینما به یادگار گذاشته که ستودنی است.
پل نیومن نیز یکی از شاگردان خلف مکتب بازیگری “متد اکتینگ” و مدرسه “آکتورز استودیو” به رهبری “استلا آدلر” شناخته می‌شود. در آغاز ورود به سینما بخاطر چهره جذاب و چشمان رنگی‌اش چندان جدی گرفته نمیشد ولی اجرای صحنه‌ای “پیک نیک” در سال ۱۹۵۳ توانایی‌هایش را به اثبات رساند و منجر به عقد قرارداد با کمپانی برادران وارنر شد.

پل نیومن در ۲۶ ژانویه ۱۹۲۵ در “کلیولند اوهایو” به‌دنیا آمد. مادرش مجارستانی‌تبار و پدرش فروشنده یک مغازه کالاهای ورزشی بود. در سال ۱۹۴۴ در جنگ جهانی دوم بعنوان متصدی بیسیم مشغول به خدمت شد. در سال ۱۹۴۶ بعد از پایان خدمت برای تحصیل به “کالج کینیون” پیوست.
بخاطر علاقه‌اش به هنرهای نمایشی به دانشگاه معتبر “ییل” رفت و بعدها در آکتورز استودیو شیوه بازیگری” متد” را آموخت. اولین حضورش در سینما با فیلم “جام سیمین” ساخته” ویکتور ساویل” شکل گرفت که موفقیتی برایش به‌همراه نداشت.

“کسی آن بالا مرا دوست دارد” ساخته “رابرت وایز” اولین حضور جدی‌اش در بازیگری بود. در “تیرانداز چپ دست” ۱۹۵۸ کاملا تحت تاثیر شیوه متد، بازی خیره کننده‌ای ارائه داد. “تابستان گرم و طولانی” ساخته “مارتین ریت” نخل طلای کن را برایش به ارمغان آورد و ساخته جنجالی ریچارد بروکس “گربه روی شیروانی داغ” اولین نامزدی اسکار را برایش رقم زد. پل نیومن با پای شکسته و عصای زیربغل با شکوه ظاهر می‌شود و در نقش “بریک پولیت” یکی از فراموش‌نشدنی‌ترین شخصیت‌های سینما را جان می‌‌بخشد. دعوا و درگیری‌هایش با مگی (الیزابت تیلور) هنوز هم نفس‌گیر نشان می‌دهد. پل نیومن در این شاهکار سینما، لایه‌های پیچیده انسان معاصر در برابر ناملایمت‌های زندگی را زیبا و ظریف ارائه می‌دهد.

“بیلیارد باز” ۱۹۶۱ به کارگردانی “رابرت راسن” پل نیومن جوان را به اوج و ترقی کشاند و او را در نقش “ادی فلسون” به جاودانگی رساند. پل نیومن مدتی با “ویلی موسکونی” معروف به آقای بیلیارد به تمرین پرداخت تا خود را برای این نقش حساس آماده کند. اگر بگویم “بیلیاردباز” را بیش از بیست بار دیده‌ام بیراه نگفته‌ام. صحنه‌های رویارویی ادی فلسون و بشکه مینه سوتا، تکان‌دهنده است. فیلمبرداری سیاه و سفید و موسیقی “کینون هاپکینز” حس و حال خاصی به فیلم بخشیده است.
میزانسن‌های استادانه “رابرت راسن” و هنرنمایی منحصر بفرد پل نیومن در کنار بازیگران قدرتمندی چون؛ جرج سی‌اسکات، جکی گیلسون، پیرلاری و موری همیلتون این فیلم را جزو آثار درخشان تاریخ قرار داده است. فیلم به خوبی فضای سالن‌های تیره و تاریک بیلیارد غرب، هتل‌های درجه سه، بارها و ایستگاه‌های اتوبوس را به تصویر می‌کشد. بیلیاردباز، اعتبار خود را از آن جهت می‌یابد که درباره پیروزی ادی در بازی پایانی بیلیارد نیست، بلکه درباره شکست او در بیلیارد زندگی است و مسبب آن نیز ضعف شخصیت خودش است.

بیلیاردباز یکی از معدود فیلم‌های امریکایی است که در آن قهرمان به شکست خود گردن می‌نهد و به جای سیر در رویاهایش، واقعیت زندگی را پذیرا می‌شود. یکی دیگر از نقش‌های قابل توجه پل نیومن، ضد‌قهرمان دوست‌داشتنی فیلم “لوک خوش‌دست” ساخته “استیوارت روزنبرگ” است.

لوک شخصیت خاصی دارد که گذشته سخت و اندوه‌بارش را یدک می‌کشد. او شکست را نمی‌پذیرد و با آن لبخند همیشگی گوشه لبش در هر شرایطی سعی می‌کند خونسردی‌اش را نمایان کند. سکانس زیبای شرط‌بندی سر خوردن تعداد زیادی تخم مرغ، روحیه عصیان‌گری، غرور و بلند پروازی‌اش را ثابت می‌کند. هیچ بازیگر دیگری را با خصوصیات پل نیومن نمی‌توان برای نقش مشکل “لوک” متصور بود. پل نیومن کارنامه بازیگری ارزشمندی دارد ولی سه موردی که بیشتر به آنها اشاره شد، جایگاه ویژه‌تری را به خود اختصاص داده‌اند.

این چهره استثنایی بازیگری پنج بار نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد شده است. شاید در همان سال ۱۹۶۱ برای فیلم بیلیاردباز این جایزه مهم را باید از آکادمی دریافت می‌کرد ولی “رنگ پول” ساخته مارتین اسکورسیزی او را به مجسمه طلایی رساند. پل نیومن در ۲۶ سپتامبر ۲۰۰۸ بدلیل سرطان ریه درگذشت.

ناصر سهرابی