تکلیف بیمه هنرمندان در شرایط اضطراری!

 پایگاه خبری نمانامه: این روزها که به دلیل شرایط خاص کشور و شیوع ویروس کرونا شاهد تعطیلی سالن های فرهنگی ـ هنری سینما، تئاتر و کنسرت هستیم یکی از موضوعاتی که به ذهن رسانه ها می رسد بحث بیمه هنرمندان و بیمه بیکاری آنها در شرایط اضطراری است در این عرصه با محمودرضا رحیمی، سخنگوی خانه تئاتر و عضو هیئت مدیره خانه تئاتر گفت وگو کردیم.

جناب رحیمی این روزها که تئاتر تعطیل است، خانه تئاتر در چه فعالیتی است؟

ما هم مثل سایر اقشار جامعه، به‌هرحال مسئله تعطیلی تئاتر این روزها خیلی جدی باید مورد توجه قرار بگیرد، این مسئله به عنوان یک اتفاق فرهنگی در روزهایی که می توانست بار فرهنگی داشته باشد و پس از جشنواره هنرمندان مشغولیت زیاد داشته باشند. اینکه به دلیل نبود امکانات باید سالن ها تعطیل شود و هم ضرر و زیانی که به گروه ها و سالن ها میخورد، خیلی نگران کننده است.

 روزهایی که ما صحبت از حمایت میکردیم برای همین مواقع بود وگرنه ما که سالندار نبودیم و نفعی هم قرار نبود به ما برسد. این گونه اتفاقات و روزها در خیلی کشورها رخ می دهد ولی قاعدتا باید شرایط به نوعی شود که هنرمندان تحت پوشش قرار بگیرند البته هنوز هم دیر نشده و شاید فکری برای هنرمندان بشود.

متأسفانه در ابتدای هفته دوم تعطیلات سالن های فرهنگی ـ هنری ما یک قول مساعدت از دولت هم برای تحت پوشش قرار گرفتن هنرمندان شاهد نیستیم…

این خیلی اتفاق ناراحت کننده ای است برای تئاتری که با خون دل خود را به حدی رسانده که بتواند وارد حوزه خصوصی سازی شود، تکلیفش در این شرایط چیست؟ بهرحال وضعیت الان خیلی خاص است ممکن است حتی تا انتهای سال هم به طول بیانجامد.

البته ما هم انتظار نداریم آقای شهرام کرمی بتواند این مشکل را حل کند این یک مشکل اضطراری در مواقع بحران است ما این مسئله را حتی در حوزه وزارتی هم نمی بینیم ستاد خاصی در این زمینه در کشور تشکیل شده است آنها باید به فکر هنرمندان، معلمان، اساتید، مشاغل خاص و آزاد باشند.

دوستان هنرمندی که از سوی خانه تئاتر بیمه هستند، چه شرایطی می توانند این روزها داشته باشند آیا اگر بخواهند از بیمه پولی برای ایام بیکاری خود در این شرایط دریافت کنند چه امکانی برایشان مهیا است؟

ببینید جریان بیمه بیکاری به نمایندگی از خانه تئاتر و با تلاش ایرج راد با همکاری و حضور وزیر کار و امور اجتماعی و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شده و در مراحل آخر قرار دارد اما هنوز چیزی به عنوان اینکه قانون قابل اجرا برای بیمه بیکاری نداریم حال بیمه بازنشستگی شرایطش متفاوت است اما بیمه بیکاری باید تصویب شود و تا جایی من میدانم اگر به مجلس هم رفته هنوز تصویب نشده اما باید جزو خواسته ها قرار بگیرد.

امسال ما به طرق مختلف فضاها و سالن های تئاتر دچار مشکل شدند اینها اکثر مستأجر هستند هیچ حمایت تعریف شده کلان هم به جز برخی استثنائات جشنواره ای یا … نداشته اند ما نیاز به موازین مشخص و طرح شده داریم که آن طور وقت ها در این حوزه قانون داشته باشیم.

به‌هرحال بیمه یک مسائلی برای ایام بحرانی مثل سیل، زلزله و سایر مسائل این چنینی مثل وام درنظر می گیرد ولی خب تا اینجا صحبتی از سوی بالادستی ها صورت نگرفته است این مسئله ای است که باید از سوی مدیران بالادستی تصمیم گیری شود.

آقای رحیمی خیلی از برنامه ها، آیین نامه و مسائل مختلف در سال جاری و در عرصه تئاتر با همکاری خانه  تئاتر و مرکز تدوین شد اما عملیاتی شدن آنها را ما نمی بینیم، علت چیست آیا کم کاری از سوی خانه تئاتر بوده یا مسائل دیگری در میان است؟

ببینید از طرف خانه تئاتر ما سعی کردیم کلی مسائل را طرح ریزی کنیم و حتی پیشنهاداتمان را خیلی موضوعی کنیم و اینها را تقدیم به اداره کل هنرهای نمایشی و وزارت فرهنگ و ارشاد کنیم اما از آن سو به دلائل مختلف اتفاقی نمی افتد شاید آنقدر انباشتگی مسائل داریم که دیگر به اینها نمی رسد و عملا همه اینها در یک جایی به بن بست می رسد و در حوزه اجرایی نمی بینیم که اتفاقی بیافتد.

متاسفانه این حوزه اجرایی این روزها کم توان عمل کرده حال این حتما دلائل خاص خود را دارد و باید خودشان درباره آن صحبت  کنند واقعیت این است هر بار که مرکز از ما کاری خواسته یا حتی نخواسته هم ما خودمان دیدیم، مسائلی را نوشتیم همان کتابی که در هفته تئاتر سال گذشته تقدیم کردیم خیلی از استراتژی ها و مسائل مختلف را آنجا روشن کردیم ولی خب از آن سو باید اینها مورد حمایت قرار بگیرد و در حوزه تقویمی وزارت ارشاد هم در نظر و در صورت تصویب تقدیم مجلس شود و مجلس هم پرتوان عمل کند تا الان این اتفاقات نیافتاده است وگرنه واقعیت این است که ما ده ها طرح را دادیم و رفته است.

برخی دوستان گاهی از ما گلایه انفعال می کنند خودشان میدانند ما موسسه هستیم اما ما خواستیم در جهت امنیت شغلی تئاتری ها قدم هایی برداریم بالاخص در این دو سال هفته ای نبوده ما به یک آیین نامه یا اساس نامه ای رسیدگی نکنیم و جلسه و صحبت های مختلف نداشته باشیم اما تبدیل شدن اینها به یک قانون که چیزی را به حرکت در بیاورد نشده است پرواضح است که این کار اصلا از دست خانه تئاتر برنمی آید خانه تئاتر فقط می تواند اتاق فکر تشکیل دهد که این کار را بارها کرده و پیشنهادات را  مکتوب کند.

به‌هرحال کم کاری هایی هم گاهی از سوی خانه تئاتر شاهد بودیم؟

بیشتر از این واقعا چه کار می توانستیم بکنیم و نکردیم، نمی گویم همه وظایفمان را انجام دادیم حتما ما هم ضعف هایی داشتیم که سعی میکنیم آنها را جبران کنیم ولی در همین دو سال من شاهد ارائه پیشنهاداتی از سوی خانه تئاتر بودم که توسط افرادی که حتی آنها را نخوانده اند تبدیل به نزاع شده است. یک نمونه که شاید با خود شما هم درباره اش قبلا صحبت کردم در عرصه تماشاخانه ها هرچه که نوشتیم نفعی برای ما نداشت ما فقط یک عضو بودیم فقط به یک معنا که یک تشکل ۴ هزار نفره از تئاتر هستیم، ولی کسانی که بعدا لطف داشتند روبروی من راجع به این قضیه صحبت کردند و دلگیر بودند که چرا خانه تئاتر در کار تماشاخانه ها دخالت کرده  من از آنها پرسیدم که مطلب را خوانده اند آنها اظهار کردند که نخوانده اند و دچار بدگمانی شدند.

اگر یک تماشاخانه دار از ما چیزی به دل بگیرد اشکالی ندارد از خانواده خود تئاتر است چرا که مسئله همه ما یکی است و مشکلات ما حل می شود

درحالیکه این مطلب چاپ شده و موجود است اگر قرار باشد این هم فکری و مشارکت از سوی تئاتر و برای تئاتری ها صورت نگیرد شرایط همینطور است. این دور الان تبدیل به یک دور باطل شده است باز هم اگر یک تماشاخانه دار از ما چیزی به دل بگیرد اشکالی ندارد از خانواده خود تئاتر است چرا که مسئله همه ما یکی است و مشکلات ما حل می شود ولی در جاهای دیگر ما دچار معضلات دیگری هستیم که این همه کارها انجام می شود نتیجه ای حاصل نمی شود.

آیا واقعا اینها در حوزه اختیارات خانه تئاتر است؟

اگر اینها به ما ثابت شود من خودم به عنوان کسی که  دراین دو سال در هیأت مدیره  خانه تئاتر هستم اشتباهاتم، ضعف ها و کم کاری هایم را می پذیرم اما واقعیت این است که فرض کنید زمانی که من خودم در روزنامه کار میکردم روی بحث میراث فرهنگی و فضاهای فرهنگی خیلی پافشاری داشتیم که اینها کاربری هایشان متفاوت نشود و بارها راجع به آن مطلب می‌نوشتیم اما افاقه نمی کرد یک جایی است که اگر ما دیگر بیش از حد پافشاری کنیم مفهوم تغییر میکند انگار که مثلا نفع شخصی در مسئله ای برای ما وجود دارد یا ما با مدیر خاصی عناد داریم!

بنابراین ما در خیلی مسائل دلائل‌مان را گفتیم ریز پیشنهادتمان را مطرح کردیم در همین مسئله بیمه بیکاری ما نماینده فرستادیم نماینده ما به گفته خود دوستانی که از سایر تشکل های هنری در این عرصه بودند، ایرج راد فقط دو جلسه در جلسات نبوده و آن دو جلسه را هم آقای همت به جای او رفته بوده یعنی همواره خانه تئاتر در جلسات حضور داشته و مسائل برایش بسیار جدی بوده است حال شما ببینید که دو وزیر نامه های این بیمه را امضا کردند و حالا ما باید ببینیم کی اجرایی می شود.

آیا تا به الان ما چیزی به عنوان بیمه بیکاری هنرمندان داشتیم؟

خیر، از سویی چون مسئله نبود کارفرما هم در این عرصه مطرح است مشخص هم نیست که این مسائل بیمه ای چطور باید تعریف شود اگر قرار است بیمه بیکاری داده شود از سوی کدام کارفرما و چگونه و چه بیمه ای باید باشد؟ ساعت کاری یک هنرمند، نقاشی، تئاتری و معمار چطور باید تعریف شود.

ما الگوهای خیلی جاهای دنیا را در این زمینه بررسی کرده ودیدیم مثلا در فرانسه ۸۰۸ ساعت اگر کسی کار کند و نامه رسمی دولتی داشته باشد که این ساعت کار کرده باشد اگر چنانچه این ساعت را پر کرده باشد سایر ساعت هایش را بیمه بیکاری برایش رد می کنند. این بیمه ویژگی دارد که یک و نیم برابر دیگر پیشه ها برایش بیکاری تعیین می کنند.

چون اعتقاد دارند که کار فرهنگی سخت تر و ریشه ای تر است و زمینه سایر فعالیت های کاری تعیین شده است.

شما فرض کنید یک کشوری مثل کانادا شصت سال است که صنف دارد اما چه آنکه در صنف هست و چه آنکه نیست از قوانینی که صنف مشخص می کند باید تبعیت کند در برخی کشورها یک عده اصلا عضو صنف نمی شوند چرا که مثلا صنف می گوید بازی در چنین نقش هایی مثلا اینقدر دستمزد دارد همه هم می بایست از آن مبلغ دستمزد درصدی را به صنف بدهند تا صنف بتواند کار کند و یک  تشکل غیر دولتی است که هزینه اش از طریق سهم المشارکت های اعضا بچرخد که اگر قرار باشد حق اعضا را از دولت بگیرد دیگر خودش جیره خوار دولت نباشد.

برخی عضو صنف نمی شوند چون نمی خواهند تحت اشل مالی صنف قرار بگیرند ولی سهم سندیکا را می دهند حتی اگر عضو صنف نباشند چون صنف که فقط برای اعضای خود قرار نیست کار انجام دهد ما ناچار شدیم تا حدودی سهم المشارکت را به خاطر نزاع  هایی که بینمان هست و متأسفم که میگویم یک عده به خاطر رانت خواری هایشان می خواهند بی دلیل به صنف هجوم بیارند ما مجبوریم سطح مشارکت را در حد اعضا پایین بیاوریم ولی فعالیت هایی که کردیم اصلا به اعضا محدود  نشده است.

الان چه تعداد از از هنرمندان تئاتری بیمه هنرمندان شدند؟

این تعدادش کاملا مشخص است البته من الان عددش را ندارم به این دلیل که ما قسمتی از اعضایمان بازنشستگان یا کارمندان جاهای مختلف هستند برخی بیمه تکمیلی خود را نخواستند از بیمه تکمیلی خانه تئاتر استفاده کردند، برخی ولی بیمه خویش فرمای خود هنرمندان را دارند.

البته من این را بگویم که این بیمه واقعا بی مهری به هنرمندان است بسیار بیمه اندکی است و واقعا یک تبعیض بین آنهایی است که استخدامی هستند و بیمه کامل دارند با افرادی مثل خود من که بیمه هنرمندان داریم چرا که بسیار سطح بیمه پایین آمده است و اکثرپول ها را خود هنرمند میدهد این آمار دقیقش موجود است.

بنابراین جداولش مشخص است که چه کسانی بیمه تکمیلی از سوی خانه تئاتر شدند، یا بیمه هنرمندان تئاتر هستند از سوی اداره کل هنرهای نمایشی یک عده هم هستند از سوی خانه تئاتر به صندوق هنرمندان معرفی شدند اینها همه اسامی شان مشخص است.

تمام این صحبت ها دلیل براین نیست که من بگویم خانه تئاتر ضعف و اشتباهی نداشته و از تمام توانایی های خود استفاده کرد قطع به یقین خانه تئاتر هم یک پدیده است که قوت و ضعف دارد ولی خب بهرتقدیر تلاش ما این است که به سمت و سویی برویم که نفع اکثریت تئاتر و در حوزه قانون در آن باشد.

در نهایت امیدواریم سال جدید سال خوبی برای همه مردم و همه هنرمندان باشد.