نمانامه: چهل و دومین دوره جشنواره فیلم فجر در حال برگزاری است و مانند سال گذشته چهره‌های سرشناس و ستاره‌های سینما که در برخی فیلم‌های حاضر در جشنواره بازی کرده‌اند، در نشست‌های پرسش و پاسخ آثار شرکت نمی‌کنند. کیفیت پایین فیلم‌های انتخاب شده مورد انتقاد رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران قرار گرفته است.
جشنواره فجر در یک دهه اخیر بیشتر به دلیل حاشیه‌ها یا اظهارنظرهای جنجالی عوامل برخی فیلم‌ها خبرساز بوده، اما رخدادهای سال ۱۴۰۱ که به تحریم گسترده آن توسط سینماگران سرشناس منجر شد، این ویژگی را نیز تاحدی تغییر داد. به همین دلیل در گزارش‌های روزانه رسانه‌های رسمی داخلی برخی روزها از تعبیر «روز آرام» استفاده می‌شود که معنایی جز خالی بودن جشنواره از اتفاقات قابل توجه ندارد.
بخشی از غیبت بازیگران سرشناس در جشنواره امسال به دلیل همراهی آنها با اعتراض‌های سال گذشته و ایجاد ممنوعیت برای فعالیت آنها از سوی وزارت ارشاد، دستگاه قضایی و نهادهای امنیتی است. دست‌کم ۲۰ بازیگر زن سینما امسال به شکل رسمی «ممنوع‌الکار» شدند و در فیلمی بازی نکرده‌اند. سایر بازیگران، ازجمله بازیگران مرد مشهور سینما که در برخی تولیدات بخش خصوصی و ارگان‌ها بازی کرده‌اند و این فیلم‌ها به جشنواره راه یافته‌اند، از حضور در برنامه‌های رسمی جشنواره خودداری کرده‌اند.
در نخستین روز جشنواره فجر، اصغر نعیمی، کارگردان فیلم «دو روز دیرتر» محصول بنیاد روایت فتح در پاسخ به سوالی درباره غیبت دو بازیگر اصلی فیلم، سینا مهراد و پردیس احمدیه، گفت که آنها «به خارج از ایران سفر کرده‌اند» و فرهاد آئیش، دیگر بازیگر مشهور فیلم به دلیل حضور در یک تئاتر نتوانست در نشست شرکت کند و «برخی عوامل» هم مشغول کار در آثار دیگر بودند.
یک فیلم دیگر جشنواره که بازیگران مشهور داشت، «صبحانه با زرافه‌ها» بود که هیچ یک از بازیگرانش به نشست پرسش و پاسخ برگزار شده در مرکز همایش‌های برج میلاد نرفتند. بهرام رادان، هوتن شکیبا، هادی حجازی‌فر غایب بودند و پژمان جمشیدی با یک تماس تلفنی چند جمله صحبت کرد.
سرشناس‌ترین بازیگری که در نیمه اول جشنواره چهل و دوم در محل برگزاری حاضر شد، جواد عزتی بود، هرچند که او در مقام کارگردان فیلم «تمساح خونی» در مراسم پیش از نمایش و نشست پرسش و پاسخ حضور یافت.
برخی بازیگران فیلم «آسمان غرب» محصول سازمان سینمایی سوره -وابسته به حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی- نیز در جشنواره شرکت کردند. یکی از بازیگرانی که در همان روز اول جشنواره خبرساز شد، الناز شاکردوست بازیگر فیلم «بی‌بدن» بود. اما او به جای حضور در مرکز اصلی جشنواره که برج میلاد است، به یکی از سینماها رفت و به انتخاب نشدن این فیلم در بخش مسابقه و حضور در بخش نگاه نو (مخصوص فیلم‌های اول کارگردانان) اعتراض کرد.
اما این اعتراض که ویدئوهای آن به سرعت در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافت، با واکنش‌های منفی شماری از کاربران مواجه شد که معتقد بودند خانم شاکردوست در حالی که تعدادی از همکارانش از کار در سینما منع شده‌اند، برای نبود فیلم آخرش در بخش رقابتی اصلی جشنواره، دست به اعتراض زده است.
جنجال‌های مربوط به غیبت این فیلم در روزهای برگزاری ادامه داشت و حتی باعث شد یک عضو هیات انتخاب و دبیر جشنواره اعلام کنند سازندگان نسخه ناقص این فیلم را برای بازبینی داده بودند و فیلم حتی با اغماض برای بخش نگاه نو انتخاب شده است.
برای دومین دوره پیاپی، سهم فیلم‌های موسوم به «ارگانی» که با بودجه و حمایت نهادهای فرهنگی، نظامی و امنیتی ساخته شده‌اند، در جشنواره فجر پررنگ‌تر از محصولات بخش خصوصی بوده است و این نکته نیز در امتداد دوره قبل است که به دلیل التهاب شدید اجتماعی و سرکوب تعداد قابل توجهی از سینماگران و بی‌میلی به تولید فیلم به دلیل سانسور گسترده و مطالبه تحریم جشنواره فجر، نقش فیلم‌های بخش خصوصی کمرنگ شد.
کمرنگ شدن بیشتر مفهوم «مخاطب» در جشنواره فجر در غیبت ادامه‌دار نظرسنجی در سالن‌ها برای اهدای سیمرغ فیلم منتخب تماشاگران قابل توجه است. این جایزه از جشنواره فجر سال ۱۴۰۰ به دلیل بروز شائبه‌هایی درباره سلامت رای‌گیری اهدا نشد و مسئولان سازمان سینمایی دولت ابراهیم رئیسی سال گذشته نیز این جایزه را احتمالا به دلیل وضعیت اجتماعی بعد از اعتراض‌های سراسری بازنگرداندند.
اما امسال و در حالی که مقام‌های ارشد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از «آرامش و سال خوب» سینمای ایران در جذب مخاطب سخن گفته‌اند، باز هم سیمرغ فیلم برگزیده تماشاگران قرار نیست اهدا شود و رئیس سازمان سینمایی در مصاحبه‌ای به صراحت سلامت فرآیند انتخاب آثار برگزیده این بخش در سال‌های گذشته را زیر سوال برده است. محمد خزاعی وعده داده که از سال آینده این جایزه به جشنواره فجر بازخواهد گشت.
چهل و دومین جشنواره فیلم فجر هرچند ظاهرا در وضعیتی متفاوت از سال گذشته برگزار می‌شود، اما آنچه در آن رخ داده است، نشان می‌دهد این رویداد سینمایی مانند کلیت سینمای ایران همچنان زیر سایه رخدادهای ۱۴۰۱ و نقش سینماگران در این اتفاق باقی مانده و به‌سختی می‌توان تصور کرد به ماهیت و شکل سابق خود برگردد.
ارسال دیدگاه
در انتظار بررسی : 0