رونمایی از کتاب «گلشن معنا» آخرین اثر مهدوی دامغانی

نمانامه: مراسم رونمایی از آخرین کتاب اثر زنده‌یاد استاد دکتر احمد مهدوی دامغانی استاد ادبیات فارسی و عربی دانشگاه هاروارد امریکا روز چهارشنبه پنجم مرداد از ساعت ۹ صبح تا اذان ظهر ازسوی مؤسسه روزنامه اطلاعات در سالن همایش های آن موسسه واقع در بلوار میرداماد برگزار گردید. به هنگام ورود به طبقه چهارم موسسه، در سرسرای تالار همایش ها، مسئولان و مدیران موسسه و روزنامه اطلاعات یعنی علیرضا خانی سردبیر روزنامه ، حسن کرابی مدیر بخش آگهی ها و محمدعلی امانی رئیس دفتر دکتر سید عباس صالحی مدیر روزنامه از یک سو و دیگر مدیران بخش ها از جمله جلال رفیع و رضا رفیع و دیگران از سوی دیگر از شرکت کنندگان استقبال می کردند و به آنان خوشآمد می گفتند.
این مراسم رونمایی کتاب همزمان با مجلس گرامی داشت دکتر احمد مهدوی دامغانی به مناسبت چهلمین روز درگذشت این بزرگمرد ادب فارسی و عربی، تاریخ و فرهنگ اسلامی، منعقد شد. حضور انبوهی از رجال علمی، حوزوی و دانشگاهی از جمله دکتر مهدی محقق،، خانم دکتر نوش آفرین انصاری، دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، سید هادی خامنه ای، پروفسور سیدحسن امین، دکتر سعید واعظ، دکتر شبان شهیدی مودب ، دکتر احمد جلالی، دکتر محمدحسین ساکت و محمود محقق نشانه ابعاد مختلف شخصیت علمی، دانشگاهی و مطبوعاتی زنده یاد استاد دکتر احمد مهدوی دامغانی بود.
در این مراسم. نخست برنامه ای تصویری از شادروان سید محمود دعایی مدیر فقید روزنامه اطلاعات به نمایش گذاشته شد. سپس، دکتر سید عباس صالحی، مدیر کنونی مؤسسه و روزنامه اطلاعات، ضمن خیر مقدم به ایراد سخنرانی پرداخت و در خصوص جامعیت استاد فقید سخن‌گفت که هم تحصیلات منظم سنتی وهم تحصیلات عالیه دانشگاهی داشت و توانسته بود با طیف وسیعی از عالمان و دانشگاهیان ارتباط علمی و قلمی داشته باشد.
بعد از آن، دکتر مهدی محقق استاد دانشگاه تهران و عضو فرهنگستان، به ذکر خاطراتی از خویشاوندش دکتر مهدوی دامغانی پرداخت و گفت این دو‌نفر، قبل از ورود به دانشگاه، همراه سیدمحمدرضا علوی تهرانی و شیخ محمدرضا ترابی و سید موسی عرب از طلاب مدرسه سپهسالار قدیم بودند که در آن زمان مدرس والا مقامش میرزا مهدی آشتیانی بود و بعد ها مهدی حایری یزدی و سید علینقی امین مدرس آن مدرسه شدند. دکتر محقق، یاد آوری کرد که در آن سالهای دور، مراسم عمامه بر سر گذاشتن خود وی به دست حاج شیخ کاظم دامغانی پدر دکتر احمد مهدوی دامغانی در مشهد صورت گرفته است و نامبردگان در تهران به هنگامی که از طلاب مدرسه سپهسالار قدیم بوده اند، ادبیات عرب از جمله مقامات حریری، حماسه ابو اما طایی و دیوان ابوالعلای معری را نزد بدیع الزمانی کردستانی فرا گرفته اند.
در این مراسم که با حضور شخصیت های دانشگاهی و حوزوی در تهران و با مشارکت و همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بنیاد دایره المعارف اسلامی، موسسه میراث مکتوب، دفتر حضرت الله العظمی سیستانی، آستان قدس رضوی، رادیو فرهنگ و دیگر سازمان های علمی و فرهنگی کشور برپا شد، بیش از ده تن از استادان، ادیبان و پژوهشگران برجسته ایرانی و غیر ایرانی از جمله دکتر سیدحسین نصر، دکتر کارل ارنست، شیخ رضا مختاری. دکتر محمد علی سجادی ، دکتر اکبر ایرانی، دکتر محمدعلی آذرشب و دکتر فریده مهدوی دامغانی درباره ابعاد گوناگون شخصیت علمی، رفتار و سلوک اخلاقی زنده یاد دکتر احمد مهدوی دامغانی سخن گفتند. پس از قرائت پیام آیت الله سیستانی، دکتر غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان از خاطرات و مکاتبات خود با این استاد سخن گفت و سیدعلی موسوی گرمارودی شعری را که در مدح استاد سروده بود، قرائت نمود.
خطیب پایانی مجلس شیخ علی مهدوی دامغانی برادرزاده استاد دکتر احمد مهدوی دامغانی بود که خاطرات ‌خود را از خردسالی تا زمانی که استاد مهدوی دامغانی، رییس کانون سردفتران بودند، بیان کرد. گفتنی است که دکتر مهدوی دامغانی در علوم دینی از علامه سمنانی و آیت الله مرعشی اجازه روایت و از دانشگاه تهران مدرک دکتری تخصصی در ادبیات داشت.
رونمایی از آخرین اثر استاد با عنوان «گلشن معنا (ترجمه مجموعه ای از مدایح معصومان شیعه)» چاپ شده توسط مؤسسه انتشارات اطلاعات ماندگار ترین بخش این حرکت فرهنگی بود. پروفسور سیدحسن امین در معرفی و نقد این اثر گفت: من از ارادتمندان استاد مهدوی دامغانی ام و تسلط ایشان را در زبان و ادبیات فارسی و عربی بسیار ارج می نهم. استاد مهدوی دامغانی در این کتاب، اشعاری را که شاعران بزرگ عرب در مدح و ستایش چهارده معصوم سروده اند، گلچین کرده و به فارسی ترجمه کرده اند. اما کتاب از جهت علمی خالی از نقد نیست. برای مثال، شعر ابونواس در مدح امام رضا را بدون ذکر مأخذ نقل کرده و بعد ترجمه منظوم فارسی آن اثر ابن یمین فریومدی را هم باز بدون ذکر مأخذ در صفحات ۱۴۹ تا ۱۵۰ کتاب آورده اند. در حالی که ایشان این مطالب را به احتمال قریب به یقین از یکی از تالیفات سید علینقی امین‌ که این مطالب را دقیقا با ذکر منابع و مراجع ذکر کرده است، برداشت یا اقتباس کرده اند. سید علینقی امین،
در ذیل سرخ حال این یمین فریومدی در صفحات ۲۵۳ تا ۲۶۰ یعنی در هشت صفحه، تحقیقات عالمانه ارزشمندی با ارجاع به منابع کرده است که به خلاف انتظار در کتاب گلشن معنی، هیچ نشانی از آن ارجاعات و استنادات و اجتهاد های ادبی دیده نمی شود، از جمله:
۱. استاد سید علینقی امین در صفحه ۲۵۴ با نقل مستقیم از کتاب عیون اخبار الرضا تالیف ابن بابویه قمی، اصل متن عربی اشعار ابو نواس را در مدح امام رضا آورده است ، در حالی که استاد مهدوی دامغانی هیچ منبعی برای شعر ابونواس ذکر نکرده است.
۲. استاد سید علینقی امین در صفحه ۲۵۳ کتاب خود، ترجمه منظوم ابن یمین از شعر ابونواس را دقیقاً از قول قاضی نورالله شوشتری در مجالس المومنین به نقل از تذکره دولتشاه سمرقندی ذکر کرده است و لذا اولین کسی که به ترجمه شعر ابونواس از سوی ابن یمین متوجه شده است، قاضی نور الله شوشتری است؛ در حالی که در کتاب گلشن معنی بدون ذکر این سوابق،ممکن است به ذهن خواننده چنین متبادر شود که کشف این ترجمه فارسی منظوم ،استنباط مترجم منثور آن استاد مهدوی دامغانی است‌.
۳. استاد سید علینقی امین در صفحات بعد برای اثبات تاریخ دقیق سال وفات ابن یمین به اختلاف بین ضبط تاریخ مجمل فصیحی خوافی و مجالس المومنین شوشتری تصریح کرده و با استناد به منابع مختلف از جمله تاریخ مجمل فصیحی، مجمع الفصحای هدایت، تاریخ قومس رفیع،‌ تاریخ ادبیات رضازاده شفق و … تاریخ ۷۶۹ هجری قمری مضپوط در مجمل فصیحی را راجح و صحیح و تاریخ ۷۵۴ هجری قمری مضبوط در مجالس المومنین را سهو القلم مولف با اشتباه نسخه نویسان شناسانده است ،در حالی که استاد مهدوی دامغانی فقط با ذکر قرن هشتم هجری به عنوان زمان زندگی ابن یمین خود را از این اختلاف نظر ها رهانده است.
پروفسور امین ادامه داد که به رغم این موارد، ارزش کتاب گلشن معنی و ترجمه فصیح این اشعار قابل انکار نیست و من مخصوصا از بخش فیلم مستندی که از این استاد فرزانه توسط مهدیه فیلادلفیا در امریکا تهیه شده است، بسیار لذت بردم و برپایی نمایشگاهی از آثار منتشرشده این استاد فقید، هم از دیگر برنامه های ارزنده این مراسم بود که همه به نیکی انجام شد و خوشحالیم که حق ایشان دست کم در این مرحله ادا شد.