ما هم در تمدن ایران و جهان سهمی داریم

(ضرورت موزه مردم شناسی فیروزآباد)

به قلم: دکتر روح انگیز کراچی

چرا باید فیروزآباد موزه داشته باشد؟ بارها از خودم پرسیده ام که چرا؟ چرا؟ تعداد چراها بسیار است و من در میانۀ چراها مانده ام؟ و درمانده ام. کم ارزش ترین پرسش این بود که چرا پایتخت تمدن ساسانی موزه ندارد؟ با خودم گفتم چه دارد که موزه داشته باشد؟ موزه با توسعه یافتگی یک جامعه ارتباط دارد که ما قرن ها با آن فاصله داریم. اما به استناد بیتی از حکیم فردوسی استاد سخن و خرد و دانش که می فرماید:
همه کارهای جهان را در است
به جز مرگ کان را در دیگر است.

پس تا زنده ایم باید بکوشیم و چاره ای برای مشکلات بجوییم. هریک از ما می توانیم به جای یک نهاد فعالیت کنیم. چگونه؟
در شهر موزه نداریم. اما فعالان علاقه مند به میراث هنری و فرهنگی و افرادی با مغزهای فعال که داریم. دردنیای مدرن مجموعه داری اصولا از علاقه های فردی شروع می شود و موزه شکل می گیرد.
چرا نمی شود از گردآوری عکس های قدیمی از زمانی که عکس وجود داشته شروع کرد و موزۀ عکس ایجاد کرد؟ چرا نمی شود از هنر قالیبافی و صنایع دستی نظیر چارقدبافی و ملکی بافی زنان موزه صنایع دستی ترتیب داد؟ چرا نمی شود از جمع آوری تمام آلات و ابزارهای اصناف مختلف از کشاورزی گرفته تا ملکی دوزی، حلواسازی، عرق گیری، سفال سازی، قفل سازی و آهنگری، وسایل حمام ، لباسهای سنتی و… موزۀ مردم شناسی ساخت؟ چرا نمی توان موزۀ ادبیات داشت و نسخه های خطی و کتاب های بزرگان علم و ادب فیروزآباد را جمع آوری کرد و موزه ای ارزشمند با هزاران جلد کتاب درست کرد ؟ (به یاد زمانی که فیروزآباد صاحب بزرگترین کتابخانه سلطنتی آل بویه بوده است)
چرا نمی توان موزۀ کتابت و آموزش خط و صحافی را با نسخه هایی که در گوشه خانه ها حبس شده و سندهای ازدواج و وقف و قواله های زمین و خانه ، موزه درست کرد؟
همه این کارها را با علاقه، همت و به صورت انفرادی و یا جمعی می توان انجام داد. در گردآوری اشیاء قدیمی و کهنه که اکنون به کار نمی آید پیشقدم شد. برای ساختن موزۀ مردم شناسی آگاهی فرهنگی مردم ضرورت دارد که هم اکنون این درجه از آگاهی وجود دارد.
موزۀ مردم شناسی هویت مردمی را به نمایش می گذارد که در سرزمینی زندگی کرده اند و به میراث محلی و بومی خود بها داده اند و گذشتۀ تاریخی و تمدنی خود را در معرض دید گذاشته اند.
موزه ها هویت و تاریخ تمدن از ابتدا تا عصر حاضر ، نوع زندگی انسان و روابط فرد با محیط پیرامونی را با هدف ساختن آینده ای بهتر بر پایۀ دانسته های گذشته به نمایش می گذارند. اصولا هدف کلی موزه ها شناخت دست ساخته های یک ملت یا تمدن یک منطقه، نحوۀ زندگی مردم از گذشته های دور تا کنون و شناخت اشیاء و شیوه های هنری ملتها و انتقال دانش و هویت و هنر و تمدن یک جامعه و تداوم تمدن یک سرزمین است. موزه ها و یادخانه های یک سرزمین در برگیرندۀ نشانه ها و حساسیت های فرهنگی مردم آن سرزمین است. یادخانه ها و موزه ها گنجینه ملی و اسناد جهانی فرهنگ و تمدن انسانی به حساب می آیند و در برنامه ریزی توسعۀ فرهنگی سهم به سزایی دارند. اکنون که کشورهای قدرتمند در جهت هویت زدایی کشورهایی با تمدن و فرهنگ چندین هزار ساله برنامه ریزی می کنند ومی کوشند آثار تمدنی را در خاور میانه و کشورهایی چون عراق، سوریه، افغانستان، یمن و… از بین ببرند.
بیایید دست به دست هم دهیم و نگذاریم آثار تمدن و فرهنگ ایران زمین چپاول شود و موزه هایشان از آثار ما پر شود و منبع درآمد عظیمی باشد برایشان، همچون موزه لوور پاریس که نیمی از آثار ما را به یغما برده و هیچ جا نام ایران و پرشیا ذکر نشده و بجای آن نام آن قسمت را تمدن بین النهرین گذاشته اند.