مجموعه‌ داستان «مطرد» نوشته ستاره روشن

به قلم: غزل قربانپور

نمانامه: مجموعه داستان مطرد سومین اثر ستاره روشن، نویسنده و فعال حوزه‌ى ادبى در ماه اول انتشار خود توانست به چاپ دوم برسد.
چه شد که مطرد به رشته تحریر درآمد:
-مطرد حاصل نُه سال تلاش ستاره روشن است. وی به سبب بیمارى شخصی با دوستانى آشنا شده بود که از اختلالات مختلفى رنج می‌بردند. حاصل این درددل‌ها تبدیل شد به مجموعه‌داستانى که به رنج اختلالات روانى می‌پردازد.
اکثر داستان‌هاى این چنینى توسط روانکاوان و روانپزشکان بررسى می‌شود و مُهر روانکاوى می‌گیرد اما ستاره روشن صراحتاً کتاب را به همرزمان خودم تقدیم کرده زیرا دایره مخاطبینش محدود به کتابدوستان نمی‌شود.
در جامعه ما اختلالات روانى، بسیار شایع است. می‌توانید امتحان کنید و همین حالا به مطب دکترى نه چندان معروف زنگ بزنید، شک ندارم نزدیک‌ترین وقتى که به شما می‌دهد براى دوماه آینده است. نویسندگان باید براساس شرایط حاکم در جامعه بنویسند و دغدغه‌ی مطرد، دغدغه‌ى خیلی از مردم جامعه‌ی ماست که از ترس انگ لغت روانى بودن سکوت کرده چیزی بروز نمی‌دهند.
چرا مطرد:
-مطرد به معناى لغوى یعنى رانده شده. این لغت منسوخ شده‌ى عربى کاملاً تنهایی را بروز می‌داد و شاید خوانش آن سخت باشد اما نویسنده آن را انتخاب درستى براى این کتاب می‌داند. همینطور معناى دیگرش طویل و طولانیست که با توجه به صفحات کتاب همانند لطیفه می‌ماند.

نویسنده درباب خود داستان مطرد که نام کتاب هم از آن گرفته شده است از داستان مُرده خواهى، خواهیم خواند:
-«داستان مطرد آخرین داستانى بود که نوشتم. پلات معمایی-جنایى داستان پوشش خوبى براى پرداختن به این ماجرا از دید من بود. فکر می‌کنم تا به امروز بیش از دو داستان درباره مرده‌خواهى در ایران وجود نداشته باشد. شاید بخاطر حواشى و شاید هم بخاطر قبیح بودنش کمتر کسی به این اختلال نگاه داستانى در ادبیات ایران داشته. بهرحال مطرد محبوب‌ترین داستان کتاب از دید مخاطب شد و بعد از آن داستان «دخترى با بالهاى سنجاقک» بالاترین رأى را آورد. پس احتمالاً بتوانیم بگوییم کار خوبى درآمده.»

از نگارش ساده کتاب تا فرار از پست‌مدرنیسم:
-مخاطب ایرانى از داستان کوتاه دل خوشى ندارد. شاید یکى از دلایلش تکنیک غیرعادى باشد شاید هم پست‌مدرنیسم هنوز جایگاه ویژه‌اى در ادبیات ایران پیدا نکرده اما داستان کوتاه‌هاى پیشین همانند کتب آقاى جمالزاده و هدایت همیشه پرفروش بوده و هستند. همان سبک قدیمی داستان کوتاه از دید مخاطب بهتر و جذاب‌تر از نگارش‌ها و سبک‌هاى جدید است، نویسنده هم در مطرد به سراغ نوآورى در موضوع رفته است.
مخاطب در داستان‌هاى مطرد به طور قطع با شروع و پایانى کامل مواجه می‌شود.

در متن پشت جلد آمده است:

این مجموعه‌ داستان در خصوص پنج نمونه از اختلالات روانیِ کمتر شناخته ‌شده است: اختلال دوقطبی، اختلال اضطراب اجتماعی، نکروفیلیا (مرده‌خواهی)، اسکیزوفرنی و افراطی‌گری. به راستی معنای لغتِ «روانی» چیست؟ آیا انسان همیشه و در تمامی حالاتِ خود سالم است؟ آیا بارِ منفی کلمه‌ی روانی بر شانه‌ی اختلال درست است؟ شاید باید از منظر دیگری به این نوع اختلالات نگاه کنیم. شاید باید از زبان افرادی که به این اختلالات دچار هستند چند خطی بخوانیم. زمان‌ومکان در این کتاب معلّق است. چیزی مابین هستی و نیستی. پس به‌دنبال اسم دقیق افراد، شهر، زمان و مکان رخدادها نباشید.
این مجموعه‌داستان توسط نشر صداى معاصر در بهمن ماه ۱۴۰۰ منتشر شد.