آنچه باید در مورد هایکو بدانیم:

مجموعه داستان «زیر درختان گیلاس در فصل شکوفه باران»

نمانامه: هایکو ترکیب شعری کوتاهی با منشاء ژاپنی است که از قوانین دقیقی پیروی می کند و عمیقاً با شیوه ای خاص و شرقی از دیدگاه و زندگی کردن پیوند دارد. اساس هایکو در واقع تلاش برای توصیف حقیقت است درست همانگونه که هست، فارغ از توهمات و نقشه هایی که معمولاً به شعر نسبت می دهیم.


در هایکو، رابطه بین انسان و طبیعت و «حرکتِ» کلمات اساسی است، که باید مانند واقعیتی که ما توصیف می کنیم، متحرک و سیال باشد. علیرغم سادگی ظاهری هایکو (ساختاری از سه مصرع در مجموع)، هایکو ترکیبی است که نیاز به توجه بیشتری نسبت به شعر مدرن دارد، به ویژه برای غربی ها، که ممکن است برخی مفاهیم اساسی هایکو را «بیگانه» بدانند.
برای نوشتن هایکو ابتدا درک مفهوم دیدگاه صحیح ذن ضروری است. در واقع، ماهیت تقریبا غیرشخصی هایکو از اینجا نشات می گیرد. یکی دیگر از ویژگی های بسیار مهم، خصلت تقریبا “رویاییِ” واقعیتی است که از الگوهای ذهنی معمولی ما حذف شده ولی به طور طبیعی در جهان جریان دارد.

چگونه هایکو بنویسیم

هایکو از سه مصرع تشکیل شده است. دو مکتب فکری اصلی متفاوت وجود دارد که این سه مصرع چگونه باید تنظیم شوند و درباره چه چیزی باید باشند. بر اساس یک مکتب فکری، مصرع اول باید موضوعی را معرفی کند، مصرع دوم آن را گسترش دهد و مصرع سوم آن را به انجام برساند. و اما سبک دیگر بیان می‌کند که هایکو به دو موضوع مختلف می‌پردازد که می‌توانند با هم هماهنگ و ادغام شوند یا در تقابل باقی بمانند: مصرع اول موضوعی را معرفی می‌کند، مصرع دوم آن را بسط می‌دهد و مصرع سوم به موضوع دیگری می‌پردازد که در عین تفاوت با روش‌هایی عرضی به آنچه که در مصرع اول بیان شده هم مرتبط است.

اما گاهی مصرع اول موضوعی را مطرح می کند و دو مصرع دیگر به موضوعی می پردازد، اما آن را در ارتباط با آیه اول قرار می دهد. هجاها یکی دیگر از عناصر متمایز، برای ایتالیایی ها است اگرچه کمتر اهمیت دارد. در هایکوی کلاسیک، در واقع مصرع اول باید شامل پنج هجا، مصرع دوم هفت و مصرع سوم دوباره پنج هجا باشد. با این حال، برای زبانی مانند زبان ایتالیایی، که متفاوت از زبان اصلی هایکو، که ژاپنی است، امری دشوار محسوب می شود. یک راه حل می تواند این باشد که ترکیبی را انتخاب کنید که خوب باشد و از قوانین اساسی هایکو پیروی کند نه هایکویی که از نظر هجایی درست است اما این روش موجب از دست رفتن مقدار زیادی از درون مایه صحیح هایکو است.

درون مایه هایکو چیست؟

هایکو معمولاً در مورد طبیعت یا زندگی روزمره صحبت می کنند. قبل از اینکه شروع به نوشتن کنید می‌توانید با فکر کردن به کلمات موضوعی که می‌خواهید بنویسید شروع کنید. بنابراین می‌توانید آنچه را که قلبا احساس می‌کنید بنویسید و سپس شعرتان را اصلاح کنید، برخی از کلمات را جایگزین کنید و سعی کنید حداکثر استفاده را از سه مصرعتان ببرید. می توانید یک حادثه در حال یا گذشته تان را فشرده کنید. می توانید یک صحنه را ترسیم کنید – البته فقط یک پلان را – ، حتی می توانید آن را محدود به طبیعت ندانید, شما یک هایکو نویس ژاپنی نیستید و از این لحاظ اختیار عمل بیشتری دارید. می توانید احساسی را که به لحظه ای مرتبط است بیان کنید. باکلمات نقاشی بکشید، در ترسیم تصاویر حسی یا تبلور لحظات تردیدی نداشته باشید. هایکو مانند یک نفس است، دقیقا و فقط یک نفس.

کتاب” زیر درختان گیلاس در فصل شکوفه باران “

کتاب ” زیر درختان گیلاس در فصل شکوفه باران ” مجموعه ای از هایکوهایی است که به زبان ایتالیایی نوشته شده است و به صورت دو زبانه ایتالیایی-فارسی در ماه سپتامبر سال ۲۰۲۴ منتشر شده است. دو شاعر نام اشنای ایتالیایی به نامهای لیتوریا گاندولفی و پائولا ارکوله که پیش از این مجموعه شعرهایی به زبان ایتالیایی و انگلیسی عربی و فارسی از آنها منتشر شده است. کتاب ” زیر درختان گیلاس در فصل شکوفه باران ” توسط غزل قربانپور به فارسی ترجمه شده است و تحت نظر مدیر گروه ادبی بین المللی پنامبرا – دکتر سجاد قنواتی – تصحیح شده است و تحت حمایت کتابخانه مرکزی فلورانس ایتالیا قرار گرفته است.