نقد و بررسی فیلم سینمایی «شهربانو»

به قلم: جبار آذین ( منتقد و مدرس سینما)

نمانامه: شهربانو، درام خانوادگی/ اجتماعی مریم بحرالعلومی سینماگر مستعد و دغدغه مند اجتماعی، با نمایش اکران آنلاین، میزبان خانواده ها و سینما دوستان است. شهربانو، بعد از «پاسیو» دومین ساخته بحرالعلومی، فیلمی مادرانه با مضامین اجتماعی است و داستان پرفراز و فرود خود را در قالب زندگی یک خانواده با محوریت «مادر» روایت می کند. شهربانو، درامی شورانگیز و پراحساس است که با نگاه عالمانه و آسیب شناسانه به مسایل، رخدادها و حوادث زندگی خانوادگی و اجتماعی یک مادر که برای اثبات خود در مقام «مادر» با چالش های فراوان روبرو است، می پردازد.

نگاه متعهدانه و تحلیلگرانه فیلمساز به قصه تلخ و شیرین زندگی شهربانو، مخاطب را با این شخصیت و فیلم، همراه می کند و شهربانو با عبور از گذرگاه کاراکترهای «زن، همسر، مادر و انسان» مرزهای انسانیت را در می نوردد و در انتها به عنوان مادر، جایگاه واقعی خود را، در چارچوب مناسبات خانوادگی تثبیت می کند. پردازش تند و عریان و واقعگرای شهربانو و تصویر و نمایش ویژگی های مثبت و منفی او، این شخصیت و داستان زندگی اش را باور پذیر ساخته است. در این توفیق، نقش پژوهش، داستان پردازی، قوام نسبی ساختار دراماتیک متن، کاراکترسازی، بازی و کارگردانی خوب، پررنگ است.

در فیلم شهربانو آنچه از شهربانو ارائه می شود، شخصیتی ضد قهرمان است که از مسیر خاکستری زندگی می گذرد و به قهرمانی دوست داشتنی تبدیل می شود. تغییر شهربانو در فیلم، سطحی و کلیشه ای نیست و تماشاگر تحول او را باور می کند و این امتیازی برای فیلم است. مادرانه بحرالعلومی، به دلیل مضامین آشنا و ملموس، فیلمنامه جمع و جور، بازی های خوب و کارگردانی هوشمندانه از پرده سینما و قاب تصویر، راهی دنیای اندیشه و احساس مخاطب در خانه ها می شود و بیننده را با خود همسو می کند.

شهربانو، فیلمی هنرمندانه درباره زنان و مادران در دوران مردسالاری حاکم و شرایط اجتماعی آقایی سرمایه در ایران امروز است. ابن فیلم از منظر محتوا، شخصیت سازی و کارگردانی و ساختار هنری از فیلم پاسیو جلوتر است و مریم بحرالعلومی را به عنوان کارگردان در پله ای بالاتر و در کنار سینماگران متعهد اجتماعی قرار می دهد. شهربانو، بانوی موفق شهر قصه ها و غصه ها و قهرمان پیروز چالش های خانوادگی و اجتماعی است.