گفتگو با دکتر سامان خردمندمهر مدرس کسب و کار

نمانامه: به زعم بسیاری از صاحب نظران، صنعت فیلم‌سازی در کشور مدت‌هاست که با چالش جذب مخاطب روبه‌رو است. سینما با روح‌ و احساس‌ مخاطبان سر و کار دارد و به‌ همین‌ دلیل‌ ایجاد ارتباط مناسب فیلم با مخاطبان اهمیت زیادی یافته است. موضوعی که اخیراً در صنعت سینما مورد توجه قرار گرفته، جایگاه کسب و کاری این صنعت در کنار جایگاه هنری آن است. در این زمینه گفت و گویی با دکتر سامان خردمندمهر کوچ رهبران کسب و کار و بنیان گذار مجموعه بین المللی آموزشی پل داشته ایم که در ادامه می خوانید.

به عنوان یک مدرس کسب و کار تا چه میزان سینمای کنونی ایران را قابل توسعه می بینید؟

خیلی ژانرهای فیلم در سینمای ایران هستند که امروزه به آنها پرداخته نمی شود و در گذشته آثار فاخری در این زمینه تولید شده است اما الآن بی رقیب است. کسانی که فیلم خوب در این زمینه تولید کنند به علت نداشتن رقیب فعلی، تبدیل به یک برند می شوند و سبک خودشان را خواهند داشت. در کسب و کار نیز اول بودن در زمینه ای که کسی روی آن دست نگذاشته است شما را به رهبر آن تبدیل خواهد کرد و جایگاه ویژه ای خواهید داشت، اما باید توجه داشت طراحی این فیلم با دقت بالا انجام شود، از مشاورهای مختلفی برای این امر استفاده و برای هر بخشی از پروژه تولید تا فروش، فرایندنویسی و شرح وظیفه نویسی انجام شود تا مخاطب حس کند این فیلم در راستای ارزشهای او ساخته شده است.

چه فرآیندی باید طی شود تا سینمای ایران تبدیل به یک صنعت پولساز شود؟

هر فعالیتی که مرتبط با مخاطب است و مخاطب برای گرفتن آن خدمات یا محصولات پول پرداخت می‌کند، یک کسب و کار است. در نتیجه، یک پروژه‌ی سینمایی باید به دید یک کسب و کار نگاه شود. هر چه قدر این کسب و کار دقیق تر برای مخاطب هدف خود طراحی شود آن فیلم موفق تر خواهد بود.
اینکه مخاطب هدف چه کسانی هستند؟ چگونه به فروش برسد؟ چگونه معرفی شود؟ و چه ارزش، خدمت یا پیامی را به مخاطب ارائه میدهد؟ همین موارد در بیزینس مطرح می شود. پس می‌توانیم بگوییم که ساختن یک فیلم از صفر تا صد، تا زمانی که فروشش به اتمام می رسد و تمام می شود، می‌تواند یک پروژه‌ی بیزینسی باشد. پس اگر با این دید نگاه کنیم، برنامه‌ریزی‌های بهتری را می‌توانیم برای آن انجام دهیم که بتواند فروش بهتری داشته باشد.
حالا اهالی هنر خیلی بیشتر می‌دانند، ولی حتی در طراحی بیلبوردهایی که برای پخش این فیلم می‌خواهیم طراحی کنیم، باید به مواردی مثل؛ نوع رنگ یا نوع فونتی که استفاده می‌کنیم، نوع تیزرهایی که از دل این فیلم ساخته می شود، روانشناسی که می‌خواهیم به مخاطب نشان بدیم و … فکر کرد. همه‌ی این موضوعات، موضوعات روانشناسی است که اگر بخواهم کمی تخصصی‌تر بگویم علم اقتصاد رفتاری در این موضوع خیلی می‌تواند به کارگردان‌ها کمک کند.

دانشجویان سینما را تا چه حد نیازمند دانش کسب و کار و مدیریت می دانید؟

همان طور که اشاره شد، ساخت یک فیلم از ابتدا تا فروش مانند یک کسب و کار است؛ در نتیجه آشنایی با مفاهیم اولیه کسب و کار بسیار مفید خواهد بود و در ادامه با کمک گرفتن از یک مشاور در این زمینه می توان پیشرفت های بیشتری را در ساخت یک اثر فاخر دید. داشتن علم بیزینس و طراحی چک لیست های متناسب با صنعت سینما قدرت فیلم سازی را تا حد قابل ملاحظه ای بالا می برد تا تمام ارکان آن هماهنگی ویژه ای را با هم داشته باشند که به علم طراحی کسب و کار بر می گردد.

به عنوان یک کارآفرین نقاط قوت و ضعف سینمای ایران را در حوزه اقتصاد، چطور ارزیابی می کنید؟

در حال حاضر سینمای ایران بیشتر در زمینه کمدی و رئالیسم فیلم های بسیاری تولید می کند، اما سبک های دیگر تقریبا کنار گذاشته شده اند، در حالی که آن ها هم مخاطبان خاص خود را دارند و می توانند فروش خوبی را تجربه کنند. با تحقیقات بازار بیشتر و یک طراحی حرفه ای برای فیلم نامه، بازیگران، تیزرها و … سینما می تواند در این زمینه ها هم رشد کند.
همچنین مسئله مطرح در سینمای ایران، نظر دادن اسپانسرها در انتخاب بازیگر و سایر قسمت های فیلم است، که با نوشتن یک پروپوزال حرفه ای با دید یک هنرمند و یک مشاور کسب و کار، می توان اسپانسرها را راضی کرد که با نظرات کارگردان کنار آمده و ترکیبی که برای ساخت فیلم در نظر گرفته شده است را بر هم نزنند.

چه توصیه ای به فیلمسازان ایرانی برای فروش آثارشان دارید؟

از مشاورهای هنری مختلف و مشاورین کسب و کار کمک بگیرند تا زاویه دید بیزینسی و هنری متفاوت را در کنار خود داشته باشند و برنامه ریزی بهتری انجام دهند.