گفت و گو با عاطفه تهرانی کارگردان تئاتر

به قلم: سارا رحیمی

نمانامه: عاطفه تهرانی را اغلب تئاتری های با کارهای فرم فیزکال و رقص معاصر می شناسند . وی موسس گروه تئاتری بخوان است و کارگردان نوگرا و تجربه طلبی است و از تئاتر فرم فیزیکال اجزاهای هدفمندی را با استفاده از اقتباس داستان های معروف خارجی و یا ارژینال خودش روی صحنه برده است .

عاطفه تهرانی موسس گروه تئاتری بخوان است و کارگردان نوگرا و تجربه طلبی است و از تئاتر فرم فیزیکال اجزاهای هدفمندی را با استفاده از اقتباس داستان های معروف خارجی و یا ارژینال خودش روی صحنه برده است .برف نیمه مرداد، اتلو ، له ته و بخوان از جمله این نمایش ها است. با عاطفه تهرانی در باره فعالیت های جدید کاریش گفت وگویی انجام داده ایم.

شما از جمله اولین هنرمندانی هستید که به تئاتر فرم فیزیکال در ایران به صورت جدی پرداختید؟

شروع تئاتر برای من از همان ابتدا با بیان درونیات خودم از طریق حرکت و بدن همراه شد. من از ۱۸ سالگی کار در تئاتر را شروع کردم و در نمایش بچه تابستان را با مجید بهرامی همبازی شدم.در آنجا من نقش یک پسر بچه را بازی می کردم و حامد محمد طاهری کارگردان نمایش به من گفت سعی کن مردانگی را در بدنت، در حرکاتت و درونت پیدا کنی. چیزی که کارگردان از بازیگرهایش می خواست و استایل کارش ، از تیپ پردازی و یا تقلید خیلی دور بود.بعد از این کار من وارد گروه حامد طاهری شدم. شیوه کاری گروه از همان اول متفاوت بود و من در کارهای آنتیگونه ، سیاها و ورسیون های مختلف از آن که در طی سالها اجرا شد با آن ها همراه شدم و این اجراها در شهرهای مختلف با موفقیت به روی صحنه رفت. قرار بود پروژه خانه اشباح که از مجموعه رمان های داستایووسکی است با حامد محمد طاهری اجرا شود که متاسفانه موفق به کار نشدیم و در ادامه هم حامد طاهری از ایران رفت. با رفتن حامد طاهری از ایران، گروه منحل شد. پس از آن مدتی به بازیگری ادامه دادم و از آنجایی که کار برایم از لحاظ روحی و جسمی مثل گذشته ارضاء کننده نبود، با گروه ایندرا(سابق) بخوان فعلی کار کارگردانی و طراحی حرکت را ادامه دادم. تا به حال با این گروه ۴ پروژه اجرایی داشتیم. بخوان-اتللو-برف نیمه مرداد و لِه تِه که اجراهای موفقی در ایران و خارج از کشور داشتند.

درسال های قبل تر برای برخی از اجراهای شما حاشیه های به وجود آمد؟

بله ، در پروژه اتللو به دلیل اینکه لباس نمایشگر از پارچه ارزانی بود( به دلیل کمبود بودجه) ، به دلیل حرکت زیاد بدنی که در صحنه داشت، لباسش کمی کش آمد و گردن بازیگر خانم نمایش کمی دیده شد. در ادامه از این وضعیت از زاویه مغرضانه ای عکاسی شد و موجب دردسر ها و حاشیه های بسیاری شد.

واکنش اهالی تئاتر چه بود؟

متاسفانه دوستان واکنشی نداشتند.

معمولا در این نوع موارد همکاران سکوت می کنند؟

به نظرم این سکوت دلایل مختلفی می تواند داشته باشد.شاید برخی از دوستان علاقمند به واکنش هایی از این دست نیستند . معتقدم ما تئاتری ها و سینمایی ها با حمایت ازهمدیگر است که می توانیم به فعالیت هایمان ادامه بدهیم و تا حدی از واکنش نشان ندادن دوستان دلخور هستم. البته با توجه به فضای تئاتر ما، شاید عده ای حتی بابت این قضیه خوشحال شدند. البته این وضعیت من را در ادامه راهم پخته تر کرد.

سبک تئاتر فرم فیزیکال در دنیا بر خلاف ایران قدمتی طولانی دارد؟

این شکل کار در جهان مدتها است که مورد توجه قرار گرفته است و نمایش های جذابی روی صحنه می رود که البته سبک عجیب و غریبی هم نیست و با سایر گونه های تئاتری قرابت دارد .

در دهه های اخیر تئاتر فرم فیزیکال و یارقص معاصر شاهد تحولاتی بوده است؟

ما (ایرانی ها) خیلی درگیر برچسب و نام و عنوان هستیم. یک زمانی کار من را تئاتر فیزیکال نام گذاشته بودند و یک زمان دیگر به شیوه کاریم دنس تئاتر اطلاق می کردند. به واقع هیچ کس در کشورمان از نظر تکنیک حرکت کامل نیست در واقع نمی تواند کامل باشد و مقایسه کردن با جریان روز این سبک تئاتر در اروپا کار درستی نیست . برای من از یک جایی به بعد اسم وسبک اهمیت خودش را از دست داد.

در ادامه چه رویکری داشتید؟

همانطور که برای ساختن یک قطعه شما از ابزارهای مختلفی استفاده می کنید من هم برای بیان چیزی از عناصر مختلف تئاتر، بدن، متن ، طرح ، لباس ، موسیقی و از ادبیات استفاده کردم . اما اصلی ترین تمرکزم بر بدن و حرکت و در واقع زندگی بدن و خلاقیت بدن است واعتقادم به انتقال احساس از طریق بدن در دامنه ی وسیعی از معنا است و درک صرفا خطی از آن برایم جذابیتی ندارد و دوست دارم مخاطب با دیدن نمایش هایم برداشت و استباط خاص خودش را داشته باشد.

بعد از اجرای له ته در سال قبل در این مدت در حوزه کاری چه کارهایی انجام داده اید؟

دو ماه قبل با دو نمایش له ته و اتللو در جشنواره دنسینگ آندی ایج در کشور هلند حضور داشتم. من برای دومین بار بود که در این جشنواره حضور داشتم و این جشنواره ویژه نمایش های فیزیکال تئاتر و رقص معاصر است. نمایشها در بخش کشورهای آسیایی روی صحنه رفت و در سه شهر هلند آمستردام ، رتردام واوترخت با استقبال خوب مخاطبان مواجه شد و جلسات پرسش و پاسخ های متعددی در باره آنها برگزار شد.

جنس تماشاگران هلندی با جنس تماشاگران ایرانی چه تفاوت هایی دارد؟

در هلند در هر خیابانی که راه بروید با دو سه سالن نمایش تئاتر مواجه می شوید . تئاتر به صورت ریشه ای بین مردم محبوبیت دارد و به دیدنش می روند و مخصوصا نمایش های فرم فیزیکال بین مردم طرفداران زیادی دارد . در ایران به لحاظ سخت افزاری و کمبود سالن با کاستی هایی روبه رو هستیم و همه مردم به دیدن تئاتر نمی روند.

واکنش ها در قبال اجرای اتللو و له ته چگونه بود؟

برایشان جذاب بود که در ایران هم تئاتر فرم فیزیکال کار می شود و دنبال مفاهیم زیر متنی نمایش ها بودند.

برای سال آینده چه برنامه ایی دارید؟

نمایش هو را برای اجرا در تابستان سال آینده در نظر دارم و مدتی است تمرینات نمایش شروع شده است . این نمایش هم دیالوگ و گفت وگو دارد و هم حرکات فرم فیزیکال .

در نمایش چه بازیگرانی حضور دارند؟

حضور سینا کرمی ، نازنین میهن ، نورا کاظمی قطعی شده است و با چند گزینه دیگر هم صحبت کرده ام.

مضمون نمایش در باره چه موضوعی است؟

درباره آسانسوری است که با تعدادی آدم روبه بالا می رود و اتفاقاتی در آن رخ می دهد.