به بهانه زادروز «شان کانری» جیمزباند فراموش نشدنی سینما

به قلم: ناصر سهرابی

پایگاه خبری نمانامه: باند، جیمز باند، شاید هیچ بازیگری مانند شان کانری با آن لهجه غلیظ اسکاتلندی نتواند این جمله کوتاه معروف را تکرار کند. شان کانری با آن برق چشم‌ها و کلاه‌گیسی که بر سر می‌گذاشت در نقش مامور ۰۰۷ و یا همان سرویس مخفی ملکه انگلستان یکی از قهرمان‌های دوست داشتنی و جذاب تاریخ سینما را معرفی کرد.

چهره‌های معروف دیگری همچون: راجر مور، جرج لازنبی و تیموتی دالتون نیز در نقش جیمز باند حضور پیدا کردند ولی هیچکدام نتوانستند حضور قوی و تاثیرگذار او را بر پرده سینما تکرار کنند. هر شش فیلمی که شان کانری در نقش مامور ۰۰۷ بازی کرده از پرفروش‌های این سری از فیلم‌ها شناخته می‌شوند و ثروت هنگفتی را برای صاحبان استودیوها به ارمغان آورتد. کارنامه بازیگری شان کانری با حضور در این نقش حساس مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

او با ارائه تصویری بی‌عیب و نقص اما خیلی بسته در دل عاشقان سینما جای باز کرد. شان کانری در نقش جیمز باند بیش از آنکه بی‌رحم و تقریبا جذابیتی آبزورد داشته باشد، درخشان و خیلی متبکر نشان می‌دهد و همچون کلاه گیسش که سال‌ها به عنوان رازی سر به مهر پنهان مانده بود، ناخوشایند به مسیرش در این راه پر خطر ادامه می‌داد. کانری اخلاق و خصوصیات خاص به خودش را داشت که در بعضی موارد نیز برایش دردسر آفرین بود. او در طول دوران کاری‌اش در سینما بارها از حزب ملی اسکاتلند حمایت کرد. این حزب خواستار استقلال سرزمین اسکاتلند بود. کانری در زندگی شخصی نیز خیلی اهل خشونت نشان داد.

سر توماس شان کانری در ۲۵ اوت ۱۹۳۰ در شهر ادینبورگ اسکاتلند دیده به جهان گشود. پانزده سال داشت که تحصیل در دبیرستان را رها کرد و در نیروی دریایی مشغول به سپری کردن دوران خدمت سربازی شد. بعد از معافیت از ادامه خدمت در کارهای مختلفی حضور پیدا کرد. در سالهای ۱۹۴۰ و اوایل ۱۹۵۰ به ورزش حرفه‌ای بدنسازی روی آورد و سال‌ها به عنوان مدل با برندهای معروف مختلفی همکاری کرد.

بازی‌های کوتاهی را در سینما و تئاتر تجربه کرد و در سال ۱۹۵۶ اولین فیلم رسمی‌اش را با نام “بدون راه بازگشت” بازی کرد. آزمون گزینش نقش جیمز باند مامور ۰۰۷ دنیای جدیدی را پیش رویش گذاشت. نشریه مهم و با سابقه “لاندن اکسپرس” مجری برگزاری این برنامه مهم و حساس بود. شان کانری جوان از میان شش نفر برای این شاه نقش زندگی‌ خود انتخاب شد و در سال ۱۹۶۲ با فیلم “دکترنو” ساخته ترنس یانگ نخستین حضورش در نقش جیمز باند شکل گرفت.

شان کانری با دو فیلم “از روسیه با عشق” ۱۹۶۳ و “گلدفینگر” ۱۹۶۴ به کارگردانی گای هامیلتون آنچنان در قالب قهرمان جذاب کتاب‌های” یان فلمینگ ” دیده شد که تماشاگران سینما نمی‌توانستند او را توانا در ایفای نقشی جدا از جیمز باند تصور کنند. فیلم‌های “زن پوشالی” ۱۹۶۴” مارنی” ۱۹۶۵ ساخته آلفرد هیچکاک و “شالاکو” ۱۹۶۷ ادوارد دمیتریک فیلم‌های متفاوتی بودند که شان کانری جدا از شخصیت باند در آنها حضور پیدا کرد و با بازی‌های متفاوتش تا حدودی جواب منتقدانش را داد.

شان کانری گذشته نامعلومی دارد و خودش نیز هیچ وقت در مصاحبه‌هایش به این مهم نپرداخته است. او فرزند خانواده‌ای فقیر بود که در انگلستان به او توصیه شده بود تا اسکاتلندی بودنش را پنهان کند اما کانری همیشه با این موضوع مشکل داشت. در فیلم‌هایش لهجه اسکاتندی را به خوبی بیان می‌کرد و سعی داشت با اعتماد به‌نفس بالا و بزرگ منشی جایگاه بزرگ و منحصر بفردی را برای خودش در هالیوود دست و پا کند.

کانری بعد از اینکه به طور رسمی از نقش جیمز باند فاصله گرفت گزینش‌های عجیب و غریبی را در کارنامه بازیگری‌ خود تجربه کرد و در آثار دیدنی بسیاری بازی کرد که در این میان می‌توان به فیلمهای “قتل در قطار سریع‌السیر شرق” ۱۹۷۴ “مردی که می‌خواست سلطان باشد” ۱۹۷۵ ، ” رابین هود و ماریان” ۱۹۷۶ و ” کوبا ” ۱۹۷۹ اشاره کرد. بسیاری جایگاه شان کانری را با “کلارک گیبل” چهره سرشناس و فراموش نشدنی سینمای کلاسیک مقایسه می‌کنند.

شان کانری در طول این سال‌ها به ستاره‌ای همه فن حریف تبدیل شد و کارنامه پربار و درخشانی از خود به یادگار گذاشته است. فیلم “انجمن نجیب زادگان” ۲۰۰۳ به کارگردانی “استیون نورینگتون” را باید آخرین حضور شان کانری بر پرده عریض سینما بدانیم. کانری بعد از این فیلم تمام وقتش را صرف نوشتن خاطرات زندگی‌اش کرد.

در کارنامه هنری شان کانری بیش از هفتاد فیلم دیده می‌شود. آثار ارزشمندی چون: ” تسخیر ناپذیران “ساخته برایان دپالما و یا “ایندیانا جونز” ساخته استیون اسپیلبرگ و در کنار تمام این فیلم‌های درخشان، شان کانری بهترین جیمز باند تاریخ سینماست.

شان کانری در ۳۱ اکتبر ۲۰۲۰ در نود سالگی در باهاما درگذشت.

منبع: رسانه ستاره سینما