کتاب «تبار مورچگان» اثر چارلی کافمن

به قلم: سجاد قنواتی

دکارت که دنیای خاکی را خوار می شمرد. اگر می گفت من به یاد می آورم، پس هستم. آنگاه حرفش به واقعیت نزدیک تر بود. اگر ببینیم ولی حافظه نداشته باشیم، مثل این است که هیچ چیز را ندیده ایم. لوله ی توخالی ای که باد از میانش می گذرد، صدای سوتی را که تولید کرده به یاد نخواهد آورد. مسخرگی وضعیت هولناک من و تنها چیزی که مرا از لوله دستمال توالت اسفناک تر می کند، این است که به یاد می آورم که نمی توانم به یاد بیاورم.

نمانامه: کتاب «تبار مورچگان» اثر «چارلی کافمن» روایتی طولانی از تلاش های جانفرسای یک مننقد سینمایی است که در اثر سانحه ای حافظه اش را از دست داده و حال می کوشد فیلمی را به یاد آورد که تنها یک فریم از آن باقی مانده است.

این کتاب اولین رمان جدی نویسنده ای است که تا پیش از این به فیلمنامه نویسی شهرت داشته است. کافمن  در “تبار مورچگان” به ریشخند نیرنگ های سینمایی و خصوصا ژانر کمدی می نشیند. گرچه او حیات حرفه ای خود را در رابطه ای تنگاتنگ با هر دوی آن ها سپری کرده ولیکن از فرو کردن تیغ تیز انتقادهایش در چشم خویش و چارلی کافمن فیلمنامه نویس، ابایی ندارد.

در همین مواقع است که مسئله معنا و بی معنایی به میان می آید. در همین مواقع است که جز نگریستن به درون هیچ کاری نمی توان کرد. چون حالا، دردا و دریغا که هیچ جای دیگری برای نگریستن وجود ندارد. اشکال کار کجا بود؟ در ناهشیاری من؟ کجا کوتاهی کردم؟ حالا زمان عبرت گرفتن است. زمان تأمل. بعد از هر شکست همیشه چنین فرصتی فراهم می شود.

معمولا از “چارلز استوارت کافمن” به عنوان یکی از برترین فیلمنامه نویسان تاریخ سینما یاد می کنند. او برنده جوایز معتبر زیادی از جمله بفتا، اسکار و گلدن گلوب و همچنین خالق فیلمنامه درخشان فیلم “درخشش ابدی یک ذهن پاک” است که برای وی جایزه اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی را به همراه آورد.

درکافه ها می نشینم. از پشت پنجره ها به نقطه ای نا معلوم خیره می شوم. راه های آمده را باز می گردم. از راه های آمده ی تو باز می گردم.

“تبار مورچگان” با ترجمه “زهره قلی پور” در زمستان ۱۴۰۰ به بازار کتاب عرضه شد.

مترجم این اثر پیش از این ترجمه ی آثاری چون “پرسش های بزرگ فلسفی”، “یک گفت وگوی سه نفره”، “ریچارد سورژ، جاسوس ویژه استالین” و “بندزن، جامه دوز، سرباز، جاسوس” را در کارنامه دارد.

آیا عشقی را تجربه کرده ام که تمام تجارب عشقی دیگر را از سرم بیندازد؟ در جوانی امیدوار بودم بچشمش. عشقی سوزان تا ابدالآباد، توام با شراره های عطش، خلسه، اشک و آه و احساس که هیچ یک از دو نفر نتواند و نخواهد بدون دیگری زنده بماند.

از چالش های پیش روی این اثر برای ترجمه می توان به بازی های صوری نویسنده-راوی با کلمات و دشواریاب بودن معادل های دقیق اشاره کرد. کتاب “تبار مورچگان” توسط انتشارات خوب با قیمت ۱۸۸ هزار تومان منتشر شد و هم اکنون در دسترس علاقمندان قرار دارد.