زندگینامه آیت‌الله سید محمد امین

نمانامه: آیت‌الله العظمی حاج سید محمد امین در بیستم بهمن ماه سال ۱۳۳۶ هجری شمسی در شهر سبزوار از خطه خراسان رضوی در خانواده ای روحانی و اهل علم و زهد و تقوا دیده به جهان گشود. معظم له از طرف پدر و مادر از سادات حسینی (فرزندزادگان امام زین العابدین علیه السلام) و نسل در نسل در کسوت روحانی و ازعلما ربانی بودند. والد معظم ایشان مرحوم آیه الله حاج سید علینقی امین سبزواری از روحانیون معروف و مشهور و ممتاز و مؤثر منطقه بود. پس از مهاجرت به تهران سالها در مدرسه سپهسالار قدیم و مدرسه مروی به تدریس متون فقه و اصول، منطق و حکمت اهتمام داشت. مادر ایشان نیز بانویی فاضله و شاعره و متبحّر در علوم قرآنی، صبیه مکرمه زنده یاد مرحوم حجه الاسلام و المسلمین سید حسین حسینی عربشاهی از اوتاد و زهاد، و در تعبد و تهجد کم نظیر بود.
ایشان در پنج سالگی به مکتب رفت و خواندن و نوشتن آموخت و به یادگیری روخوانی قرآن و فراگرفتن بخشی از کتاب نصاب صبیان پرداخت به طوری که پیش از ورود به دبستان به خوبی از عهده قرائت جزء آخر قرآن (عم جزء) برمی آمد و برخی سوره های کوچک را نیز حفظ نمود.
در خردسالی همراه خانواده به تهران هجرت کرد. در ضمن تحصیل در مقطع دبیرستان در جلسات مذهبی و قرائت قرآن شرکت فعال داشت و با ادبیات عرب آشنا شد.
پس از اخذ دیپلم ریاضی در سال ۱۳۵۴ به طور جدی به فراگیری علوم دینی و دروس حوزوی روی آورد. ابتدا در مدرسه آیت الله مجتهدی به درس و بحث پرداخت و با علاقه ای وافر و استعداد خوبی که داشت دروس حوزوی مقدمات و سطح عمومی را در تهران گذراند و برای ادامه تحصیل در سطح عالی به قم رفت.

اساتید سطح:

ایشان از محضر علما و مدرسین متعدد در سطوح مختلف بهره گرفت که به تعدادی از آن بزرگواران اشاره می شود:
۱) مرحوم والدشان آیه الله حاج سید علینقی امین که کتاب معالم در اصول و بخشی از شرائع و شرح لمعه، هم چنین تبصره المتعلمین در فقه، حاشیه و شمسیه در علم منطق را نزد والد معظم آموخت.
۲) مرحوم آیه الله مجتهدی، استاد اخلاق ایشان بودند و از مباحث اخلاقی و حدیثی معظم له بهره مند بودند. همچنین بخشی از کتاب شرائع الاسلام را از محضر ایشان تلمذ کرده اند.
۳) مرحوم آیه الله تنکابنی، اخوی مکرم واعظ شهیر مرحوم فلسفی که مقدار قابل توجهی از جلد دوم شرح لمعه را نزد ایشان خواندند.
۴) مرحوم آیه الله رحمانی مازندرانی، استاد اصول فقه و شرح لمعه که پس از چندی به قم آمدند و به تدریس مکاسب شیخ و کفایه الاصول پرداختند. ایشان عالمی به تمام معنا وارسته و سلیم النفس بود.
عمده وقت خود را به مباحثات علمی و تدریس متون فقهی و اصولی و پاسخگویی به مراجعات مردم اختصاص داده بودند. آیه الله امین پس از فراگیری سطح عمومی برای ادامه تحصیل در سطح عالی به حوزه علمیه قم هجرت کردند. در قم نیز از محضر اساتید بزرگ حوزه بهره بردند.
۵) مرحوم آیه الله شیخ علی پناه اشتهاردی، استاد کتاب شرح لمعه.
۶) مرحوم آیه الله فخر وجدانی، استاد شرح لمعه.
۷) آیه الله علوی گرگانی، از مراجع عظام تقلید، استاد مکاسب و بیع.
۸) مرحوم آیه الله اعتمادی، استاد رسائل شیخ.
۹) مرحوم آیه الله پایانی، استاد کتاب بیع مکاسب.
۱۰ ) مرحوم آیه الله ستوده، استاد کفایه الاصول و مبحث خیارات.

اساتید درس خارج:

آیه الله امین در مبحث خارج فقه و اصول نیز از محضر اساتید برجسته و مراجع عظام تقلید به مدت حدود چهارده سال بهره گرفت تا خود نیز قدرت اجتهاد و استنباط یافت.
۱) آیه الله العظمی سید محمدرضا گلپایگانی قدس سره.
۲) آیه الله العظمی شیخ محمد فاضل لنکرانی قدس سره.
۳) آیه الله العظمی شیخ جواد تبریزی قدس سره.
۴) آیه الله العظمی شیخ حسین وحید خراسانی مدظله.
۵) آیه الله العظمی شیخ ناصر مکارم شیرازی مدظله.
۶) آیه الله العظمی سید علی خامنه ای مدظله.
همچنین مدتی از مباحث فلسفی و تفسیری آیه الله جوادی آملی در مسجد محمدیه جنب حرم کسب فیض نمود و بخشهایی از منظومه حکمت و اسفار را نزد ایشان و آی هالله انصاری شیرازی فراگرفت. آیه الله امین در طول دوران تحصیل در تمام مراحل و سطوح به امر تبلیغ و تدریس، تحقیق و تألیف نیز اشتغال و اهتمام داشت.

تدریس:

_ متون سطح عالی در حوزه علمیه قم در سالهای ۱۳۷۰ – ۷۵

_مباحث خارج فقه و اصول حدود ۲۴سال (۱۳۷۵- ۹۸)

_ معارف، اخلاق اسلامی، علوم قرآن، فقه، اصول، قواعد فقهیه، رجال و درایه، کلام، منطق، حقوق اساسی در دانشگاه (۶۷ – ۷۲)

_ تفسیر برخی سور ههای قرآن مانند حج، مؤمنون، جمعه، منافقون.

لیست تألیفات معظم له بالغ بر هفتاد جلد می باشد که بیست جلد آن به زبان عربی است.

ویژگی های معظم له:

آیه الله العظمی امین خراسانی دارای اصالت خانوادگی، علو طبع، همت بلند، نبوغ سرشار، ذوق سلیم، عزم راسخ، فعالیت مستمر، بینش سیاسی، بصیرت نافذ، برهان قاطع، بیان رسا و شیوا، نظم در امور، همچنین آراسته به زهد و تقوی و صبر و توکل و مکارم اخلاق است.
ایشان از محضر درس اساتید برجسته حوزه علمیه قم بهره مند بود. در طول سی سال به مطالعه و تحقیق تدریس و تألیف اهتمام داشت. از لطف و عنایت پروردگار و دعای خیر پدر و مادر برخوردار بود و از این جهت همیشه خدای متعال را حمد و شکر می کرد که این توفیقات را به ایشان عنایت فرموده است. ارادت خاص و وافر به اهل بیت عصمت و طهارت، و اعتمادی وص فناپذیر به خدای سبحان داشت.
آیه الله امین، اهل قلم و بیان اند. هر فرصتی را برای بهره گیری از این دو نعمت الهی مغتنم می شمارند. همیشه کتاب و دفتر و قلم و کاغذ همراه دارند. لحظات را از دست نمی دهند و در هر فرصت هرچند کوتاه یا مطالعه می کنند و یادداشت برمی دارند یا به تألیف و تصحیح می پردازند. تحصیل و تدریس از همان ابتدا توأم با هم مورد اهتمام ایشان بود. هنگام تحصیل در مقطع سطح عالی سه درس می گرفتند و چهار یا پنج درس (مغنی اللبیب، معالم الاصول، مختصر المعانی، منطق مظفر و تحریر الوسیله) می گفتند. پس از طلوع آفتاب تا بعد از نماز عشاء مشغول به مطالعه و درس و بحث و تحصیل و تدریس بودند. آیه الله امین در حال حاضر نیز به تدریس سه درس خارج در حوزه علمیه قم (دو درس خارج فقه و یک درس خارج اصول) اشتغال و اهتمام دارند.