معرفی رشته کتابداری و اطلاع رسانی

پایگاه خبری نمانامه: واژه کتابداری به عنوان برابر واژه انگلیسی Librarianship انتخاب شده است. دانشمند بزرگ، شیالی رانگاناتان زمانی که در دههٔ ۱۹۳۰ از انگلیس به هندوستان بازگشت و درصدد راه‌اندازی این دانش نوین در هند برآمد، جامعه هند در فهم این واژه مشکل داشتند و در نتیجه ایشان واژه جدید Library Science یعنی علم کتابداری را جایگزین آن واژه نمود. امروزه در آمریکا این واژه بیشتر بکار گرفته می‌شود.
در دههٔ ۱۹۹۰ با اختراع ریزرایانه‌ها و در سال۱۹۹۰ با اختراع وب و ورود این فناوری‌های نوین اطلاعاتی به پهنه کتابخانه‌های جهان این دانش نیز دستخوش دگرگونی‌های گسترده‌ای شد. در نتیجه پژوهشگران و استادان این رشته درصدد تغییر نام آن برآمدند و واژه Information یعنی اطلاعات یا اطلاع‌رسانی نیز به نام این دانش اضافه شد و امروز از آن به عنوان Library & Information Sciences یعنی: علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی یاد می‌شود. اگرچه در انگلستان و برخی کشورهای دیگر با عناوین دیگری از جمله Information Studies و Information Management نیز از آن یاد می‌شود. کتابداری افرادی را تربیت می‌کنند برای کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع رسانی. کار فارغ التحصیلان این رشته دانش و مهارتهایی است که اطلاعات به شکل مضبوط چاپی و الکترونیکی ثبت و ضبط می‌کنند گرد آوری می‌کنند، سازماندهی می‌کنند و اشاعه می‌دهند.
پیشرفت های سریع علمی و افزایش میزان انتشارات مکتوب و غیر مکتوب فرایند دستیابی به اطلاعات را پیچیده و مشکل کرده است. ضرورت برخورد علمی و فنی مناسب با رشد روز افزون انتشارات برای ذخیره و بازیابی اطلاعات به منظور تسریع و افزایش دسترس پذیری آن برای همه کاربران در سطوح مختلف جامعه اهمیت رشته کتابداری و اطلاع رسانی را افزون کرده است.
مراکز اطلاع رسانی در زمینه های مختلف موضوعی و تخصصی، اطلاعات مورد نیاز پژوهندگان را گردآوری، تجزیه و تحلیل و آماده استفاده می کنند. کتابخانه های دانشگاهی به عنوان پشتیبان برنامه های آموزشی و پژوهشی مراکز آموزش عالی، کتابخانه های آموزشگاهی به عنوان تقویت کننده برنامه های درسی و کتابخانه های عمومی در جهت افزایش فرهنگ و دانش عمومی خدمات و منابع لازم را فراهم می آورند. ایجاد، تجهیز، و اداره کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی، و ارائه خدمات بهتر آنان ضرورت آموزش متخصصان این رشته را بیشتر نمایان می سازد.
دانش آموختگان این گروه ضمن آشنایی با مبانی نظری کتابداری و اطلاع رسانی از توانایی های زیر برخوردار می شوند:
*انجام امور تخصصی، فنی و خدماتی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی
*نظارت بر فعالیت ها و رفع اشکالات فنی و تخصصی
*برنامه ریزی و اداره انواع کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی
*اجرای امور پژوهشی در مسائل کتابداری و اطلاع رسانی
کشور ایران با جمعیت حدود ۷۰ میلیون که ۴۸ میلیون نفر از آنها باسواد هستند، کمتر از ۱۵۰۰ کتابخانه عمومی دارد که تعداد کتاب بهترین و بزرگترین آنها به زحمت به ۵۰۰ هزار جلد می رسد. این در حالی است که کشور همسایه ما، آذربایجان، با جمعیت حدود ۶۰ درصد جمعیت ایران ۰۰۰/۱۰ کتابخانه دارد و در کشورهای پیشرفته یک کتابخانه برای شروع کار باید ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار جلد کتاب داشته باشد.
البته در کشور ما جمعیت استفاده کننده از همین حداقل امکانات نیز بسیار اندک است و کتابخانه ها در ایران فعالیت چشمگیری ندارند. در واقع کشور ما با این که زمانی مهدتمدن و دانش بوده و بزرگترین کتابخانه های عالم و نفیس ترین کتب را داشته است اکنون در زمینه کتاب و کتابخوانی دچار فقر فرهنگی است و کتابخانه ها، مراکزی ساکن و ساکت هستند که فقط در دوران امتحانات دانش آموزان یا دانشجویان، قرائت خانه آنها شلوغ می شود.