نگاهی به کارنامه حمید سهیلی مستندساز پیشکسوت ایران

حمید سهیلی مظفر متولد ۳۰ بهمن  1327 در تهران، از مستندسازان مشهور ایران در زمینه معماری و باستان شناسی کشور است که فعالیت خود از سال ۱۳۵۳ آغاز نمود.

در اولین کار حرفه ای خود (سریال آتش بدون دود به کارگردانی نادر ابراهیمی) دستیار اول تهیه و تدارک بود.

پس از آن سریال های: اسرار دریای سرخ (محصول مشترک ایران و فرانسه) ، سفرهای پیترو دلاواله (محصول مشترک ایران و ایتالیا) ، قلعه الموت ، سفرهای دور و دراز هامی و کامی ، مراسم جشن سده و … از جمله آثار ایشان تا اواخر سال ۱۳۵۷ است.

وی از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۹۳ مجموعه مستند هنرهای تجسمی ایران را تهیه و کارگردانی کرده است.

فعالیت ها:
– دستیار اول تهیه و تدارکات مجموعه تلویزیونی آتش بدون دود به کارگردان نادر ابراهیمی – ۱۳۵۳ .

– مدیرتهیه و تدارکات مجموعه تلویزیونی سیاحت ایران، قلعه حسن صباح (۶ قسمت)، کارگردان داریوش مهرجویی- ۱۳۵۴ 

– دستیاراول کارگردان مجموعه تلویزیونی سفرهای دورودرازهامی وکامی(۵۲قسمت)،کارگردان نادرابراهیمی- ۱۳۵۶-۱۳۵۴

– تهیه کننده برنامه ایران زمین، شبکه اول تلویزیون ملی ایران (۵ برنامه ویدئویی) با عنوان سرزمین ما- ۱۳۵۸-۱۳۵۶ 

– مدیر صحنه و تدارکات فیلم سینمایی  مرگ یزد گرد – کارگردان بهرام بیضایی – ۱۳۶۰ 

فعالیت های مستند سازی :
– کارگردانی مجموعه مستند سرزمین ما  

– تهیه کننده و کارگردان مجموعه مستند  کارگاه های صنایع دستی،  14 فیلم (۲۵۰ دقیقه) – ۱۳۵۸-۱۳۵۶

– تهیه کننده و کارگردان مجموعه مستند  مروری بر تاریخچه مختصر خط در ایران،  6 فیلم، (۲۶۰ دقیقه ) – ۱۳۵۹

– تهیه کننده و کارگردان مجموعه مستند بسوی سیمرغ ( نقاشی قدیم ایرانی ) ، ۱۲ فیلم (۴۴۶ دقیقه )- ۱۳۶۲- ۱۳۶۰

– تهیه کننده و کارگردان مجموعه مستند  معماری ایرانی   33 فیلم  (1371 دقیقه ) –  1371-1362 

تهیه کننده وکار گردان مجموعه مستند  رابطه های پنهان   7 فیلم  ( 288 دقیقه )   1393 -1391

– تهیه کننده و کارگردان فیلم مستند : قزوین – کتابت ، خوشنویسی ، فرهنگنامه   1 فیلم  40 دقیقه  1395 – 1394
* وزارت مسکن و شهرسازی- شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران
– تهیه کننده و کارگردان مجموعه مستند بافت قدیم شهرهای ایران   31  فیلم  ( 1198 دقیقه)    1390 -1371

تهیه کننده و کارگردان مجموعه مستند عمران و بهسازی شهری از زبان متولیا ن – ۶۸ مصاحبه (۳۸۰۰ دقیقه) – ۱۳۸۸

*مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی ومعماری ایران

 – بیست سال – و – مسابقه معماری طراحی نمای برجهای هزاره سوم  2 فیلم  (91 دقیقه )  1390 – 1389

پژوهشگر  48 عنوان پژوهش تصویری فیلم های مستند ایران شناسی    1388 – ۱۳۵۹

جوایز:
* جایزه ویژه حشنواره ABU– توکیو ۱۹۸۴، فیلم پرواز از مجموعه مستند بسوی سیمرغ
* جایزه سوم جشنواره کشورهای غیر متعهد ، بلگراد ۱۹۸۸، فیلم پرواز از مجموعه مستند بسوی سیمرغ
* شرکت در جشنواره ABU – توکیو ۱۹۹۲، فیلم کلیساها از مجموعه مستند معماری ایرانی
* لوح سپاس نخستین جشنواره میراث فرهنگی – تهران ۱۳۷۳، مجموعه مستند معماری ایرانی
* دیپلم افتخارنخستین جشنواره سراسری سیما – زیبا کنار ۱۳۷۴، مجموعه مستند : کارگاه های صنایع دستی ، مروری بر تاریخچه مختصر خط در ایران، بسوی سیمرغ – جستجویی در نقاشی قدیم ایرانی و معماری ایرانی.
* لوح تقدیر نخستین جشنواره فیلم های مستند ایرانشناسی کیش  1378، فیلم تبریز – مجموعه مستند بافت قدیم شهرهای ایران
* لوح افتخار نگارش متن نخستین جشنواره فیلم های مستند میراث فرهنگی (یادگار) تهران ۱۳۸۱ –  فیلم مستند  فضای میدان در پایتخت های ایران – دوران اسلامی
* تندیس نخل طلا و لوح افتخار نخستین جشنواره آثار برگزیده سینمای مستند ایران –  ارگ جدید بم ۱۳۸۱،      فیلم پرواز از مجموعه مستند بسوی سیمرغ
* تندیس و لوح افتخار بهترین فیلم مستند آیینی  دومین جشنواره فیلم های مستند میراث فرهنگی (یادگار) –   تهران ۱۳۸۲ –  فیلم مشهد اردهال
* لوح افتخار بهترین فیلم مستند سومین جشنواره فیلم های مستند میراث فرهنگی (یادگار) تهران ۱۳۸۳ فیلم بم
مرور بر فیلم های مستند “آثار نقاشی خط”، “پرواز” و “درمحضراستاد” در سومین جشنواره بین المللی فیلمهای کوتاه ، اصفهان – ۱۳۸۴
* تندیس و لوح افتخار بهترین فیلم مستند  نخستین جشنواره فیلم شهر- تهران ۱۳۸۴-  فیلم  “نشا نه های زندگی کشاورزی در بافت قدیم ساری”
* لوح تقدیر نخستین جشنواره فیلم های مستند باستان شناسی – تهران ۱۳۸۵ – فیلم مرمت آثار باستانی ازمجموعه مستند معماری ایرانی
* تندیس و لوح افتخار بهترین فیلم مستند و بهترین پژوهش از چهارمین جشنواره فیلم امام رضا (ع)  مشهد ۱۳۸۵  فیلم “جاودانه ها”     

* لوح افتخار بخش مسابقه نخستین جشنواره فیلم شهید آوینی –  تهران ۱۳۸۶-  فیلم “جاودانه ها”

* لوح تقدیر و سپاس اولین جشنواره صنایع دستی و هنرهای سنتی میراث فرهنگی – تبریز ۱۳۸۷

* تندیس و لوح افتخار اولین گردهمایی گنجینه های از یاد رفته هنر ایران – فرهنگستان هنر- تهران- ۱۳۸۶

* لوح تقدیربهترین فیلم بخش معماری وشهر سومین جشنواره بین المللی فیلم شهر- دی۱۳۸۷- فیلم محورهای پیاده

سوابق اجرائی و داوری:

عضو هیت داوران یازدهمین جشن بزرگ سینمای ایران – بخش مستند – تهران شهریور ۱۳۸۶
عضو هییت انتخاب دوازدهمین جشن بزرگ سینمای ایران – بخش مستند – تهران شهریور ۱۳۸۷
عضو هییت انتخاب سومین جشنواره بین المللی فیلم پلیس – بخش مستند – تهران آبان ۱۳۸۷
عضو هییت انتخاب سومین جشنواره بین المللی فیلم شهر- بخش مستند – تهران دی ۱۳۸۷ لوح تقدیربهترین فیلم بخش معماری وشهر سومین جشنواره بین المللی فیلم شهر- دی۱۳۸۷- فیلم محورهای پیاده
دبیر اجرایی بخش مستند چهاردهمین جشن بزرگ سینمای ایران – تهران شهریور ۱۳۸۹
عضو هییت داوران بیست و هفتمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران – آبان ۱۳۸۹
عضو هییت داوران چهارمین جشنواره فیلم انجمن کوه نوردان ایران – تهران اردیبهشت ۱۳۹۰
عضو هییت انتخاب بخش مستند چهارمین جشنواره بین المللی فیلم شهر –- تهران اردیبهشت ۱۳۹۰
عضوهییت داوران بخش مستند پانزدهمین جشن بزرک سینمای ایران – تهران شهریور ۱۳۹۰
عضو هییت داوران دومین جشنواره عکس ایرانشناسی – بنیاد ایرانشناسی – تهران آبان ۱۳۹۱
عضو هییت داوران نخستین جشنواره فیلم های مستند نردبان – شبکه مستند سیما – تهران دی ماه ۱۳۹۱
عضوهییت داوران بخش مستند سومین جشنواره بین المللی تلویزیونی جام جم – تهران دی ماه ۱۳۹۲
عضو هییت داوران دومین جشنواره فیلم های مستند نردبان -شبکه مستند سیما – تهران اردیبهشت ۱۳۹۳
عضو هیئت داوران بخش مستند شهر – هشتمین جشنواره بین المللی سینما حقیقت – تهران اذرماه ۱۳۹۳

فیلمشناسی

مجموعه مستند : رابطه های پنهان / جستجویی در ارزشها و مفاهیم فرهنگ وتمدن ایرانی
اصفهان – تولد شهر     40 دقیقه  92 – 1391
اصفهان – شهر انعکاسها  40 دقیقه   //    //
اصفهان – بعد از صفویه  40 دقیقه   //    //
هندسه گردون ، هندسه شکسته در باغ ایرانی        45 دقیقه   //    //
نور و رنگ در معماری ایرانی ۴۱ دقیقه  93 – 1392
فرسودگی وفرسایش در معماری ایرانی   40 دقیقه   //    //
دیروز و امروز در معماری ایرانی      24 دقیقه    //    //
ازمجموعه مستند ” رابطه های پنهان ” تعداد هفت فیلم درفاصله سالهای ۹۳-۱۳۹۱ با مدت زمان ۲۸۸ دقیقه به سفارش شبکه مستند سیما ی جمهوری اسلامی ایران  تولید شده است
مجموعه مستند : بافت قدیم شهرهای ایران
نام فیلم مدت       تاریخ تولید
نائین        50 دقیقه     72- 1371
شوشتر      47 دقیقه //
گرگان       48 دقیقه //
بوشهر      49 دقیقه //
تهران – دوران معاصر      49 دقیقه     74 – 1373
تهران – دوران نوگرایی        52 دقیقه
تهران- دوران دگرگونی        47 دقیقه
تهران – دوران انتقال  47 دقیقه
تهران – در آغاز  46 دقیقه
اصفهان – نصف جهان – جادوی خیال      43 دقیقه     77-1375
اصفهان – نصف جهان – حریم ها ۴۷ دقیقه
تبریز       54 دقیقه ۱۳۷۸
شیراز       52 دقیقه        1378
مشهد اردهال  34 دقیقه      79-1378
فضای میدان درپایتخت های ایران ، دوران اسلامی        53 دقیقه ۱۳۷۹
نشانه های زندگی کشاورزی در بافت قدیم ساری  50 دقیقه        1381
یزد پاییز ۸۱   54 دقیقه        1381
بازسازی و بهسازی بافت های قدیمی و فرسوده ، حاشیه نشینی ۲۴ دقیقه ۱۳۸۱
بازار       22 دقیقه ۱۳۸۲
مروری بر بافت قدیم شهرهای ایران       44 دقیقه ۱۳۸۲
چهار اقلیم    24 دقیقه ۱۳۸۲
بم ۱۱ دقیقه ۱۳۸۲
بم زیبا برایم بگو ۳۱ دقیقه ۱۳۸۳
معماری مساجد ایران      28 دقیقه ۱۳۸۴
روزدهم     24 دقیقه ۱۳۸۴
جاودانه های معماری وشهرسازی ایران – ۱ ۲۰ دقیقه ۱۳۸۵
جاودانه های معماری وشهرسازی ایران – ۲ ۳۱ دقیقه  //
محورهای پیاده – از گذشته های دور      28 دقیقه ۱۳۸۶
محورهای پیاده – نوسازی ها و بهسازی ها  33 دقیقه  //
گسل تبریز   44 دقیقه ۱۳۸۷
عمران و بهسازی شهری از زبان متولیان  (68 مصاحبه)  3800 دقیقه        1388
بیست سال – مروری بر فعالیت های مرکز مطالعات وتحقیقات  47  دقیقه ۱۳۸۹
مسابقه معماری – طراحی نمای برجهای هزاره سوم   //            44 دقیقه ۱۳۹۰
مجموعه مستند بافت قدیم شهرهای ایران به سفارش وزارت مسکن و شهرسازی، شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران  و مرکزمطالعات وتحقیقات شهرسازی ومعماری ایران  تولید شده است. 

فهرست فیلم های مجموعه مستند تلویزیونی “معماری ایرانی”

– دوران ماد و هخامنشی     50:24
– دوران سلوکی و اشکانی    38:11
– دوران ساسانی    40:36
– معماری قرون اول تا چهارم هجری قمری    29:28
– معماری قرون چهارم تا هفتم هجری قمری    47:00
-معماری قرون هفتم و هشتم هجری قمری    44:08
– معماری قرون هشتم و نهم هجری قمری    45:41
– معماری قرون دهم و یازدهم هجری قمری    56:43
– معماری قرون دوازدهم و سیزدهم هجری قمری    49:08
– مسجد جامع اصفهان    48:14
– مسجد جامع اردستان    30:52
– میدان نقش جهان    52:27
– کاخ چهل ستون    14:36
– کاخ هشت بهشت    17:05
– اعیانی های دوران قاجار    29:19
– مزارها    45:54
– برج مقبره ها    41:34
– مناره ها    42:00
– کلیساها    35:06
– پل ها    45:48
– بناهای آبی (بندها، آسیاب ها، آب انبارها، یخدان ها)    40:13
– حلقه شوشتر (بندها و آسیاب های شوشتر)    35:08
– کاروانسراها    48:40
– قلعه های کوهستانی    41:28
– قلعه ها و ارگ ها    47:31
– چهار اقلیم (بناهای شهری)    49:45
– قاعده و استثناء (بناهای روستایی)    47:05
– در تکاپوی زندگی (چادرهای ایلات و عشایر)    42:54
– مرمت آثار باستانی    40:04
– احیاء سنت ها    22:28
– در محضر استاد (گفتگو با استاد محمدکریم پیرنیا)    27:44
– مقدمه    97:22

مجموعه مستند “معماری ایرانی” به صورت ۱۶ میلیمتری رنگی در ۳۳ قسمت با مدت زمان ۱۳۷۱ دقیقه از تابستان ۱۳۶۲ تا تابستان ۱۳۷۱ به سفارش گروه فرهنگ، ادب و هنر شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی ایران تولید شده است.

مجموعه مستند تلویزیونی : “بسوی سیمرغ – جستجویی در نقاشی قدیم ایرانی”

– سپیده دم    از آغاز پیدایش تا انتهای دوره ساسانی (عصر سنگ، عصر سفال، عصر فلز، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان)    دوران پیش از تاریخ ، دوران تاریخی    44:33
– ریشه ها    نقاشی های قرون اولیه اسلامی    قرون ۱ تا ۴ هجری قمری    36:25
– نقش ها و کتابها     مکتب جهان اسلامی (عباسی، بغداد) – مکتب سلجوقی    قرون ۴ تا ۷ هجری قمری    36:05
– پرواز    مکتب مغول    قرون ۷ و ۸ هجری قمری    34:18
– اوج    مکتب هرات (تیموری)    قرن ۹ هجری قمری    35:28
– اعتبار و گسترش    مکتب تبریز    نیمه اول قرن ۱۰ هجری قمری    41:10
– طرح ها و دیوارها    مکاتب قزوین و اصفهان    قرون ۱۰ تا ۱۲ هجری قمری    36:59
– آغاز بیگانگی    ارتباط با غرب (مکتب اصفهان)    قرون ۱۱ و ۱۲ هجری قمری    34:47
– از فراز تا فرود    مکاتب زند و قاجار    قرون ۱۲ و ۱۳ هجری قمری     35:15
– پراکندگی    مکتب قاجار    قرون ۱۲ و ۱۳ هجری قمری    23:11
– یاد عطر    مکتب قاجار (آقا لطفعلی، صنیع الملک، ملک الشعرا صبا و…)    قرون ۱۲ و ۱۳ هجری قمری    35:02
– آخر قصه    مکتب قاجار (کمال الملک )    قرون ۱۳ و ۱۴ هجری قمری    43:22

مجموعه مستند ( بسوی سیمرغ ، جستجویی در نقاشی قدیم ایرانی ) به صورت رنگی ۱۶ میلیمتری، در ۱۲ قسمت، با مجموع ۴۴۶ دقیقه، از مهرماه ۱۳۶۰ تا مهرماه ۱۳۶۲ به سفارش گروه فرهنگ، ادب و هنر شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی ایران تولید شده است.

مجموعه مستند تلویزیونی : “مروری بر تاریخچه مختصر خط در ایران”

مدت      عنوان
40:۲۱    – خطوط باستانی
43:۰۵    – از کوفی تا نستعلیق
49:۱۷    – نستعلیق، از آغاز تا دوره معاصر
35:۴۷    – خوشنویسان معاصر ایران
44:۰۵    – آثار نقاشی – خط
48:۰۸  – حروف چاپی

مجموعه مستند تلویزیونی “مروری بر تاریخچه مختصر خط در ایران” به صورت ۱۶ میلیمتری رنگی در ۶ قسمت با مدت زمان ۲۶۰ دقیقه در سال ۱۳۵۹ به سفارش گروه فرهنگ، ادب و هنر شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی ایران تولید شده است. 

مجموعه مستند تلویزیونی ” کارگاه های صنایع دستی “

مدت
عنوان
11:۲۵    – کارگاه های وزارت فرهنگ و هنر – کارگاه معرق سازی
17:۲۱    – کارگاه های وزارت فرهنگ و هنر – کارگاه خاتم سازی
12:۳۵     – کارگاه های وزارت فرهنگ و هنر – کارگاه منبت کاری
20:۴۴    – دیداری از کارگاه قلمزنی و نقره سازی
19:۳۴    – دیداری از کارگاه سفال و سرامیک سازی
23:۵۴    – دیداری از کارگاه زری بافی و مخمل بافی
12:۰۲    – طرحی از گلیم و گلیم دیواری
23:۵۶     – دیداری از کارگاه ساز سازی
20:۲۱    – نقاشی روی چرم
14:۴۴    – دیداری از کارگاه مینا سازی
12:۵۹    – دیداری از کارگاه مینیاتور سازی
18:۲۵    – دیداری از کارگاه های صنایع دستی
20:۱۹    – موزه هنرهای ملی
37:۲۹     – دیداری از کارگاه صحافی سنتی

مجموعه مستند تلویزیونی ” کارگاه های صنایع دستی ” به صورت ۱۶ میلیمتری رنگی در ۱۴ قسمت با مدت زمان ۲۵۰ دقیقه از زمستان ۱۳۵۶ تا زمستان ۱۳۵۸ به سفارش گروه ایران زمین تلویزیون ملی ایران و گروه فرهنگ، ادب و هنر شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی ایران تولید شده است.

مجموعه های مستند ایران شناسی:
–    کارگاه های صنایع دستی ۱۴ فیلم  250 دقیقه   58 – ۱۳۵۶
–    مروری بر تاریخچه مختصر خط درایران ۶ فیلم   260 دقیقه   60 – ۱۳۵۹
–    بسوی سیمرغ، جستجویی در نقاشی قدیم ایرانی   12 فیلم   446 دقیقه   62 – ۱۳۶۰
–    معماری ایرانی     33 فیلم   1371 دقیقه  71 – ۱۳۶۲
–    بافت قدیم شهرهای ایران  و مرکز مطالعات      33 فیلم  1288دقیقه  1390 – 1371
–    عمران و بهسازی شهری از زبان متولیان        68 مصاحبه   3800  دقیقه  1388
رابطه های پنهان   7 فیلم  288 دقیقه   1393 – ۱۳۹۱
قزوین : کتابت ، خوشنویسی ، فرهنگنامه       1 فیلم   40 دقیقه   1395 – 1394
پژوهش های ایران شناسی    ( 48 عنوان پژوهش تصویری )     ( 1388 – ۱۳۵۹ )
کتاب ها (۱۳۵۹) – نجوم و تنجیم (۱۳۵۹) – هنر معاصر ایران (۱۳۶۲) – هنر ایرانی (۱۳۷۰) – میراث مشترک (۱۳۷۰) – حماسه های ایرانی (۱۳۷۱) – آثار ایرانی (۱۳۷۱) – باغ های ایرانی (۱۳۷۲) ـ فرهنگ ها و تمدن های کنار آب (۱۳۷۲) –
خاندان ابوطاهر (۱۳۷۴) – نماد ها و نشانه ها (۱۳۷۶) – اعداد (۱۳۷۶) – تصاویر زمینی ماه (۱۳۷۶) – حریم ها (۱۳۷۷)
ارتباطات (۱۳۷۷) – سبک شناسی فرهنگ و تمدن ایرانی (۱۳۷۷) – مثلث فرهنگی (سنندج ، کرما‌نشاه ، همدان) (۱۳۷۷) –
هزاره ها (۱۳۷۸) – انعکاس ها (۱۳۷۸) – مهتابی ها (۱۳۷۸) – طرح هشت گوشه (۱۳۷۸) – گفتگوی تمدن ها (۱۳۷۸) –
پیوندها و رابطه های پنهان (۱۳۷۹) – رابطه مسجد جامع اصفهان و میدان نقش جهان (۱۳۷۹) – شبکه های آبی (۱۳۷۹)
صورت فلکی شهرها (۱۳۸۰) – شمال مغناطیسی ، جغرافیایی (۱۳۸۰) – دیوا‌ن خا‌نه شیراز (۱۳۸۰) – سازه نوین (۱۳۸۱)
دایره های ایلخانی (۱۳۸۲) – قزوین (۱۳۸۳) – کاشان (۱۳۸۳) – شرق شناسان (۱۳۸۳) – گنج های ناپیدا (۱۳۸۳) –
هنرهای تجسمی ایران(۱۳۸۳) – دریاچه ارومیه(۱۳۸۴) – نقش عجب(۱۳۸۵) -تهران از بالا(۱۳۸۵) – توپخا‌‌نه ها
(۱۳۸۵) -نور و رنگ در معماری ایرانی (۱۳۸۵) – عکاسی و سینمای مستند ایران (۱۳۸۵) – اکسپرسیونیسم در تاریخ
ایران (۱۳۸۵) – هشتی ها (۱۳۸۶) – هندسه گردون ، هندسه شکسته (۱۳۸۶) – رمز و ادبیات رمزی (۱۳۸۶)
سیر و سفر (۱۳۸۶) –کتابخانه ها (۱۳۸۶) – گل و گیاه در فرهنگ ایرانی (۱۳۸۶) – هویت پنهان شهرها (۱۳۸۸)