چگونه دنیای انیمیشن را درک کنیم؟

پایگاه خبری نمانامه: می خواهیم پیش از پرداختن به چگونگی نوشتن کارتون ، قدری در مورد رسانه انیمیشن سخن بگوییم . این بحث شما را در درک وقایع و شرایط کلی دنیای انیمیشن یاری خواهد نمود . به هر حال نویسنده کارتون نخستین حلقه زنجیره تولید آن است و هر چه بیشتر از روند کار مطلع باشد طبیعتاً کار بهتری ارایه خواهد نمود . عدم درک صحیح از اصول تولید و انواع مختلف انیمیشن بزرگترین مانع بر سر راه شما است . شما نمی دانید در اطرافتان چه می گذرد و نمی تواند با عوامل تولید ارتباط برقرار کند .

یکی از مهم ترین مفاهیم مربوط به فرایند تولید یک پروژه انیمیشن بودجه است . شما به عنوان نویسنده موظف اید کارتونی بنویسید که هم از بعد تکنیکی و هم از بعد مالی قابل ساخت و توجه باشد . تغییر بیش از حد صحنه ها که مستلزم طراحی تعداد زیادی پس زمینه است بودجه کارشناسی را بیش از حد افزایش خواهد داد . به همین ترتیب استفاده از شخصیت های متعدد که نیاز به بازیگران و گویندگان فراوان دارد نیز از لحاظ مالی قابل توجیه خواهد بود . یک فیلمنامه درخشان و با کیفیت اما غیر قابل ساخت عملاً فیلمنامه موفقی نیست . فروش یک کار کوچک و کسب درآمدی ، خیر ، البته بد نیست اما نمایش کار شما بر پرده عریض سینما نه تنها از لحاظ حتی ارضا کننده خواهد بود بلکه در نقش کارت ویزیت شما در کارهای بعدی هم عمل خواهد کرد .

نگاهی گذرا به تولید انیمیشن از فیلمنامه تا کارتون قابل پخش

البته پیش از نوشتن فیلمنامه چند مرحله وجود دارد که بعد ها دقیق تر به آنها خواهیم پرداخت . اما فرض می کنیم که فرایند تولید یک پروژه انیمیشن چه تلویزیونی و چه فیلم بلند آغاز می شد .

فیلمنامه در حقیقت کلیت داستان را شرح می دهد . شرح محیط داستانی که صحنه ها را شکل می دهد ، شرح حرکتهایی که در این صحنه ها اتفاق می افتد و شرح مکالمات بیان شخصیتها ، فیلمنامه انیمیشن های تلویزیونی بر خلاف تولیدات سینمایی ، به کوچک ترین جزئیات هم می پردازد تقریباً می توان گفت که هیچ نکته ای به حدس و گمان دیگران واگذار نمی شود . اما این به آن معنا نیست که سایر عوامل دخیل در فرایند تولید نباید در پیشبرد داستان ، مکالمات و یا شوخیها مشارکت خلاق داشته باشند مشارکت آنها کیفیت کارها را بالاتر خواهد برد . اما متن یک انیمیشن تلویزیونی باید شمایل کاملی از تولید نهایی باشد در فیلمهای بلند ماهها زمان صرف اصلاح و پیشبرد شوخیها به وسیله طرحهای مداری می شود . اما در تلویزیون هر آنچه در فیلمنامه نوشته می شود به تصویر بدل خواهد شد .

پس از آنکه فیلمنامه به مرحله پیش نویس نهایی رسید کار با استوری برد ادامه می یابد . استوری برد در واقع روایت تصویری فیلمنامه و متشکل از تصاویر و طرحهای کوچک است . در استوری برد تمام صحنه های فیلمنامه به نمایش داده شده و حرکتها به جابجایی های دوربین بوسیله علایم خاص و سلسله مراتب تصاویر بیان می شود . وظیفه یک طراح استوری برد تنها ترجمه کلمات به زبان تصویر نیست ، بلکه او در مقاطعی نقش کارگردان و تدوین گیر را نیز ایفا کرده و با استفاده از حرکتهای نمایش دوربین ، مدیریت صحنه ها و انتقال تصاویر در مواقع لازم کیفیت بیان داستان را بالاتر خواهد بود . یک استوری بورد خوب ، آن چنان کامل است که شاید دیگر به فیلمنامه به غیر از هنگام ضبط گفتگوها احتیاجی نباشد .

در صفحه بعد نمونه استوری بورد یکی از صحنه های کارتون Teenage Mutant Ninja Turtles آمده است .

زمانی که استوری بورد به مرحله تولید می رسد عملاً بخش تصویری ماجرا آغاز شده است . این بخش شامل طراحی پس زمینه (طرحهای داخلی و خارجی محیط داستانی ) مدل شخصیتها (طراحی شخصیتها و لباس آنها ) و نیز طراحی وسایل نقلیه ، لوازم صحنه و سایر چیزهایی که در کارتون وجود دارند می شد .

یکی دیگر از مراحلی که می توان همزمان با استوری بورد پیش برد انتخاب گویندگان است . اگر متن شما قسمتی از یک مجموعه در حال پخش باشد صدای شخصیتهای اصلی مشخص است و تنها باید شخصیتهای تازه را صدا گذاری نمود .

پس از تولید و اصلاح استوری بورد گفتگوها ضبط می شوند این کار پیش از تولید انیمیشن صورت می گیرد زیرا در انیمیشن تصاویر بر اساس گفتگوها طراحی می شوند .

در مرحله بعد نوبت به طرح کلی ( Lay out ) می رسد مرحله ای که در آن انیماتورها حرکتهای اصلی صحنه ها حرکتهای شخصیتها در میان پس زمینه و پیش زمینه و در ارتباط با سایر شخصیتها را طراحی می کنند . در بسیاری از موارد پس از طراحی طرح کلی و پس زمینه های اصلی ، اسناد پروژه به به استودیوهای خارج از کشور فرستاده می شوند تا مابقی کار ساخته شود . پس از آن پروژه کامل به استودیوی اصلی بازگشته و اصلاح می شوند .

در انیمیشن های ۲ بعدی نخست قابهای اصلی به صورت مجزا روی کاغذ طراحی می شوند و سپس بر روی ورقه های طلقی کشیده شده کپی زیراکس شده و یا اسکن شده و به صورت فایلهای کامپیوتری در می آیند . این ورقه های طلقی چه دستی و چه کامپیوتری می باید رنگ آمیزی شوند . در نمونه های دستی عموماً این رنگ آمیزی بوسیله آکریلیک انجام می شود اما در نمونه های کامپیوتری نمایشگر ماوس را کلیک می کنید و … اوه ! محدوده مورد نظر به آنی رنگ می گیرد .

در انیمیشن های سه بعدی ، شخصیتها و وسایلی که روی کاغذ طراحی شده اند در کامپیوتر در قالب مدلهای مشبک سه بعدی ، شبیه سازی می شوند . این مدلهای کامپیوتری دقیقاً بر اساس استوری بورد طراحی می شوند و می توان سطح آنها را با هر بافتی پوشاند . مثلاً اگر شخصیت شما یک آدم آهنی باشد . طبیعتاً سطح آن را با فلز براق خواهد پوشاند با برنامه ریزی خاص کامپیوتری و تنظیم جهت تابش نور می توان بازتاب نور و سایه را در این بافت فلزی مشاهده کرد .

در قدم بعدی نوبت به عکاسی از تصاویر تهیه شده می رسد . در انیمیشن هاس طلقی طرحهای کشیده شده روی صفحات طلقی بطور جداگانه در مقابل پس زمینه ها قرار داده شده و توسط دوربین های به خصوص عکسبرداری می شوند . نمایش این عکسهای مجزا با سرعت ۲۴ قاب در ثانیه برای فیلم و ۳۰ قاب در ثانیه برای تلویزیون حس حرکت را القا می کند .

اما در انیمیشن کامپیوتری دیگر از دوربین و عکسبرداری خبری نیست . در این شیوه کار بوسیله فایلهای کامپیو.تری که شبیه قابهای عکسبرداری شده هستند انجام می شود . این فایلها نیز مستقیماً تبدیل به ویوئو یا فیلم می شوند اما در هر دو روش ( طلقی و کامپیوتری ) این مرحله شامل اضافه کردن انتقال صحنه ها قطع ، فید، … است .

در این مرحله انیمیشن تقریباً آماده است و پروژه وارد فاز پس از تولید می شود . این مرحله تقریباً شبیه مرحله ای است که در سینمای زنده وجود دارد و شامل چندین بخش است . نخست فیلم ، فایل کامپیوتری و یا … به شکل نهایی درآمده و بطور کامل صداگذاری می شود . تیتراژ آغازین ، پایانی ، جلوه ای ویژه صوتی و موسیقی اضافه می شوند . سپس در مرحله میکس ،‌بلندی صدای موسیقی ، گفتگوها و … برای ایجاد حداکثر تاثیر نمایش اصلاح می شوند در مرحله آخر هم زنگ صحنه های مختلف متعادل می شوند تا هماهنگی بصری لازم را ایجاد نمایند . و یک کارتورن این چنین متولد می شود  .

 

انواع انیمیشن

برای آنکه بتوانید در مورد نوع کارتون مورد علاقه تان تصمیم بگیرید نخست باید انواع مختلف آنرا بشناسید در زیر طبقه بندی انواع مختلف انیمیشن را از دیدگاه های مختلف می بینید .

طبقه بندی انواع انیمیشن بر اساس شیوه پخش

تصاویر متحرک

تلویزیون ( شبکه ، کابلی ، اتحادیه ای )

ویدیو ( فیلمهای : پیش از تاریخ ۲ و ۳) ، سریالهای : vegetales

اینترنت

با اینکه اینترنت و انیمیشن اینترنتی در حال حاضر بسیار نوپا و ابتدایی است اما یقیناً در آینده رشد چشمگیری خواهد داشت .

طبقه بندی انواع انیمیشن بر اساس نوع مخاطب

بزرگسالان ( تلویزیونی : king of the hill ، the simpsons ، spawn‌ بلند Ghost in the shell  )

کودکان (تلویزیونی :‌ Rugrats  بلند : Tarzan – The iron giant  )

پیش دبستانی آموزشی ( Blue`s Clue`s – Dragon tales‌)

مقصود من از انیمیشن بزرگسالان الزاماً فیلمهای رده R‌ یا nc-17 نیست . انیمیشن بزرگسالان انیمیشنی است که برای کودکان تولید نشده است . گر چه تا زمان تحریر این کتاب در امریکا بازار و تقاضای جدی و فعالی برای انیمیشن بزرگسالان وجود ندارد ، اما این تولیدات در ژاپن علاقمندان فراوان دارد . همانطور که انیمیشن های ژاپنی مانند  Pokemon‌ برای کودکان جذاب تر می شوند ، فیلمهای بلند ژاپنی هم در امریکا پرطرفدار شده و بازار گسترش پیدا خواهد نمود .

طبقه بندی انواع انیمیشن بر اساس نوع رسانه

۲ بعدی  ( The Flintstones – Little mermaid‌)

۳ بعدی ( Beast wars – Shrek )

گِلی اسفنجی ( Wallace & Grommet- The PJS )

کلاژ کاغذی ( South park )

البته فیلم South Park در واقع با کامپیوتر ساخته شده و در آن مدل کلاژ کاغذی شبیه سازی شده است .

گونه های مختلف انیمیشن

حادثه ای ماجراجویانه (Batman )

کمدی پر تحرک ( Teenage Mutant Ninja Turtles )

بلند ژاپنی (Dragon Ball Z )

کمدی ( Hey Arnold , Doug! )

درام (داستانی ) (Prince of Egypt‌)

آموزشی ( Dora The Explorer , The Magic School Bus )

موزیکال ( Little Mermaid , Beauty and Beast )

پیش دبستانی ( Blue`s Clue`s , Dragon Tales‌)

فضایی ( Star Chaser : Legend of Orion )

کمدی موقعیت (PJS-King of  the hill )

پر برخورد ( Catdog-Ren&Stimpy )

البته گونه های دیگری هم وجود دارد ، اما من فکر می کنم شما می توانید گونه دلخواهتان را از میان همین فهرست بیایید .

در انیمیشن های تلویزیونی ، دو حوزه متفاوت وجود دارند . آنقدر متفاوت که می توان آنها را دو صنعت جداگانه نامید :

انیمیشن های ساعات پر بیننده  و سایر انیمیشن ها . از انیمیشن های ساعات پر بیننده می توان The Simpsons و King of the hill  را نام برد . تولیدات خارج از ساعات پر بیننده هم شامل انیمیشن های صبح شنبه ، پیش دبستانی و تولیدات ویژه سینمای زنده در مقابل به «کارتون نویسان » نوشته می‌شوند. کارکردهای درونی این دو حوزه نیز به شکل قابل توجهی متفاوت است.

انیمیشن خارج از ساعات پربیننده (Non-Rrime-time)

بطور کلی، این نوع از تنیمیشن توسط نویسندگانی نوشته می شود که – خواه آزاد و خواه استخدام شده – عموماً به شکل انفرادی و نه گروهی کار می کنند. بخش اعظم این نویسندگان به شکل آزاد فعالیت می کنند. آنها ادیه های خود را برای انیمیشن به صورت رایگان عرضه می کنند. در صورتی که این ایده به تصویب برسد، نویسنده قراردادی را بریا تهیه یک طرح کلی و سپس فیلمنامه امضا می کند، که با بازنویسی های متعدد همراه خواهد بود. یک نویسنده شناخته شده در مقابل طرح و فیلمنامه هر دو، دستمزد خواهد گرفت، در حالیکه نویسندگان کمتر شناخته شده، ممکن در هر مرحله، بدون دریافت دستمزدهای بعدی، از کار کنار گذاشته شوند.

دستمزد نوشتن یک انیمیشن نیم ساعته، عموماً بین ۳۰۰۰ تا ۶۵۰۰ دلار در نوسان است. نویسندگان استخدام شده در حدود ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ دلار حقوق هفتگی دارند، و دستمزد نویسندگان سریالهای انیمیشن برای شبکه های تلویزیونی در حدود ۷۵۰۰ دلار برای هر قسمت است.

در میان نویسندگان انیمیشن های خارج از ساعات پر بیننده بسیار شایع است که پس از دریافت شرح خدمات خود، برای مدت کوتاهی ناپدید شده و سپس متن ها را برای ویراستار e-mail می کند. وظیفه ویراستار یا سردبیر، مطالعه متون و ارایه پیشنهادهایی برای بازنویسی بهتر به نویسنده است. پس از آن، معمولاً سردبیر متون بازنویسی شده را اصلاح کرده و تغییرات نهایی مورد درخواست تهیه کنندگان یا شبکه ها را روی آنها اعمال می کند. در برخی برنامه های تلویزیونی، گروهی نویسنده برای این امر استخدام شده اند که در مورد خطوط کلی داستان، جلسات و مباحثاتی را ترتیب می دهند، اما آنها نیز فیلمنامه های خود را به تنهایی می نویسد و به شیوه بالای سردبیر ارسال و سپس بازنویسی می نمایند.

این تقریباً نمایی ازش شیوه زندگی نویسندگان انیمیشن های خارح از ساعات پربیننده است، اما تازگی با روند سریع کارتونهای ساعات پر بیننده یک جریان کاملاً متفاوت است.

انیمیشن ساعات پربیننده

انیمیشن ساعات پربیننده (Rrime-time – Animation)

بسیاری از نویسندگان کارتونهای کودکان، آرزو دارند که واحد حوزه انیمیشنهای ساعات پربیننده شوند. اما اگر شما یک نویسنده مجرب و حرفه ای در ایمیشن خارج از ساعات پربیننده هم باشید، باز ممکن است از عهده کارتونهای ساعات پربیننده بر نیایید.

برای آنکه بتوانیم تصویر واضحی از این روند ارایه دهم، Patric M. Vorrone، سرپرست تولید در کمپانی Futurama مشورت کردم. طبق گفته او، Sam Simon، یکی از دست اندکاران پروژه The Simpsons به شیوه زیر عمل کرد. شیوه ای که امروزی برای تولید بسیاری از انیمیشن های ساعات پربیننده بکار گرفته می شود:

گروه تولید انیمیشن های ساعات پر بیننده معمولاً یک گروه هفت تا بیست و دو نفره نویسندگان را در استخدام خود دارند. تولیدات جدیدتر تعداد کمتری نویسنده دارند، و تولیدات قدیمی تر (یعنی موفق تر) تعداد بیشتری شبکه ها زمانی بین سیزده تا بیست و دو بخش نیم ساعته را خریداری می کنند.

ایده کلی داستان ها طراحی و تصویب و سپس به گروه نویسندگان ابلاغ می شود. بریا مثال اگر سیزده قسمت و هفت نویسنده داشته باشیم، هر نویسنده موظف است حدوداً ۲ متن فیلمنامه تهیه کند. در مرحله بعد نویسندگان در قالب گروههای چهار یا پنج نفره به پرورش داستان خود پرداخته و متن آن را به سرپرست نویسندگان (کسی که نامش در غیلمنامه قید یم شود) نحویل می دهند.

به طور تخمینی هر قسمت نیم ساعته شامل ۳۰ صحنه و ۳ پرده خواهد بود. سپس آنکه یک داستان کاملاً پرورده شد، گروه نویسندگان دو رهم جمع شدذه و به حک و اصلاح متن – اضافه کردن، حذف کردن و یا بهبود شوخیهای موجود در متن . اضافه کردن بخش های مورد نیاز – یم پردازند. این کار عموماً ۳ یا ۴ بار تکرار می شوند، شوخیهای کارتونی به شکل نهایی درآیند.

در این مرحله، سرپرست نویسندگان یک هفته فرصت دارد که طرح کلی کار را تهیه کند. مدیر اجرایی، طرح را مطالعه کرده و نکات خود را مطرح می کند و سپس سرپرست نویسندگان دو هفته برای نوشتن نخستین پیش نویس فیلمنامه فرصت دارد.

بعد از اتمام این مرحله، نوبت به «پروسه میز» می رسد. منظور از فیزیک میز کنفرانس ساده است که گروه دور آن و در کنار و یکدیگر کار می کنند. «پروسه» هم مجموعه مراحلی است که برای پیشبرد فیلمنامه انجام می شود.

نخستین قدم در «پروسه میز» آن است که گروه نویسندگان متن فیلمنامه را مطابق با اصطلاحات مدیر اجرایی بازنویسی کنند. در این مرحله، متن فیلمنامه بروی یک مونیتور بزرگ نمایش داده می شود و خط به خط بازنویسی می شود که بین ۵ تا ۸ روز زمان خواهد برد. پس از آن، مدیر اجرایی جلسه نهایی را برای اتمام قدم اول برگزار می کند.

قدم بعدتی، خوانش متن پشت میز است. گویندگان دور میزد جمع می شوند و دیالوگهای خود را مطابق با زمان واقعی پیش بینی شده اجرا می کنند. نویسندگان شوخیهای نامناسب و بی مزه و سایر مشکلات را مشخص می کند.

در مرحله بعد، نویسندگان بر ساسا خوانش متن انجام شده، بازنویسی دیگری را انجام می دهند که در حدود ۵/۱ روز یه طول می انجامد.

و حالا نوبت به ضبط می رسد. ضبط انیمیشن به معنای ضبط دیالوگهای شخصیتها است. بعضی اوقات، پیش از ضبط نهایی، یک خوانش تمرینی انجام می شود و حتی ممکن است هماهنگی مطلوب در حین ضبط بدست بیاید!

در حدود یک ماه پس از ضبط، استوری بورد و نسخه ضیط شده صوتی به استودیو باز می گردد. در زمان ضبط ممکن است گوینده یک جلسه را چندین بار برای رسیدن به گویش مناسب تکرار کند. کارگردان این برداشتها را می شنود و بهترین آنها را انتخاب می کند. سرپرست نویسندگان و مدیر اجرایی برای اطمینان از هماهنگی استودی بورد با شوخیهای موجود و گنجاندن نکات لازم، یک بار دیگر آنرا بازبینی می کنند. حدوداً یک ماه و نیم تا دو ماه بعد، انیماتیک (animatic) آماده خواهد شد. انیماتیک مجموعه ای از طرحهای دستی مدادی است که در کنار یکدیگر چسبیده و با دیالوگها منطبق شده اند تا پیش نویس اولیه کارتون را تولید کنند.

مرحله بعد، مرحله بازنویسی انیماتیک است. در این مرحله که یک یا دو روز به طول می انجامد، نویسندگان، انیماتیک و شوخیهای فیزیکی و صحنه های زد و خورد را مشاهده می کنند.

سه یا چهار ماه پس از بازنویسی انیماتیک، نسخه کامل انیمیشن از خارج کشور به استودیو باز می گردد. نوعاً هر کارتون برای برداشتهای مجدد دلخواه، بودجه ای در حدود ۵۰۰۰ دلار نیاز خواهد داشت.

این خلاصه ای از روند تولید انیمیشن های ساعات پر بیننده بود. برای تولید یک مجموعه با ۲۲ قسمت ۳۰ دقیقه ای در حدود ۹ تا ۱۰ زمان لازم است. معمولاً نویسندگان این نوع انیمیشن ها از ۱۰ صبح تا ۷ عصر و پنج روز در هفته کار می کنند. هرچند که کار کردن آنها تا نیمه شب هم عجیب نیست.