کتاب «هنرهای نمایشی» اثری شاخص، ممتاز و مانا در تئاتر

به قلم: جبارآذین (منقد و مدرس سینما، تئانر و تلویزیون)

نمانامه: هنرهای نمایشی، همپای فرهنگ غنی ایران زمین، قدمت و جایگاهی ارزشمند و پرافتخار دارد و آثار نمایشی و تاتری و هنرمندان این عرصه و تاتر، جلودار و پیشگام تحولات بزرگ تاریخی، اجتماعی و فرهنگی در جهان و ایران بوده اند. آنچه طی قرون و عصر حاضر بر آن رفته و هنرمندان فرهیخته ای که از این پله اجتماع و انسان ساز به قله های اشتهار رسیده و تاثیرات آن در دوره های مختلف تاریخ، همچنین تمام کسانی که با قلم و قدم به تداوم حیات وقوام آن همت گماشته و در کنار هنرمندان نخبه و مدیران هنر و فرهنگ شناس، پرچم هنرهای نمایشی کشور را در مبارزه با جهل در اهتزاز نگهداشته اند، تاریخ هنرهای نمایشی ایران را رقم می زنند. تاکنون ده ها کتاب محققانه و هزاران مقاله مفید درباره پاره ای ازشخصیت ها، ویژگی ها، مناسبات و رخدادهای هنر های نمایشی و تاتر کشور نگاشته شده و هرکدام در حد بضاعت دانشی و کوشش پدید آورندگان آن ها مهم، ثمربخش و تاثیر گذار بوده اند که جای تحسین دارد.

با این همه تا به امروز اثری منسجم وکاربردی که از مناظر روان شناسی و جامعه شناختی تاتر به هنر های نمایشی ایران و جهان پرداخته و در این زمینه پژوهش گسترده علمی، تخصصی و راهگشا صورت داده باشد، به منصه ظهور نرسیده بود. این کاستی و نبود تحقیقات لازم و تالیف اثری استراتژیک، راهنما و راهبردی، همیشه از سوی اهالی هنر و تاتر احساس می شد تا سرانجام از میان پژوهشگران و هنرمندان کارشناس و متخصص تاتر و هنرهای نمایشی، جوانی خوشفکر و با آتیه و مستعد و هنر و فرهنگ شناس، که دکتر روان شناسی هنر و دکتر تاتر ،مدرس دانشگاه، مدیر دپارتمان نمایش مرکز رشد دانشگاه هنر و موسس و مدیر آکادمی هنر دراما و…است، به یاری هنرمندان واهالی هنر و تاتر آمد و مجموعه ای مانا و علمی و کارشناسی، تالیف و ارائه کرد که در نوع خودبی نظیراست.

کتاب ارجمند «هنرهای نمایشی» پژوهش و نگارش دکترحسن پورگل محمدی،حاصل سال ها کار و پژوهش این محقق و هنرمند و نویسنده توانا و خلاق است که اکنون به دلیل استقبال فراوان دانشجویان، استادان، هنرمندان و دوستداران تاتر به چاپ دوم رسیده است.

کتاب ارزشمند و نیک هنرهای نمایشی در نه فصل، عالمانه و محققانه به مباحث مهم؛کلیات وتعریف هنرهای نمایشی تاتر، تاتر از نگاه روانکاوی ؛ فلسفه و تاتر “روان و جامعه شناسی” ، تاتر خیابانی؛ میدانی و محیطی، تاتر و مساله تعلیم و تربیت، تاترآیینی وسنتی؛ نقالی، پرده خوانی، خیمه شب بازی، تاترکودک و نوجوان؛ تاتر درمانی، طراحی در تاتر، سبک شناسی تاتر، تاتر صحنه در اروپا، تاتر صحنه در ایران و…. پرداخته است. نثر فاخر، متن پیراسته، ایجاز در نوشتار، طرح مسائل تازه، پرهیزازتکرار و … از دیگر امتیازهای اثر حسن پورگل محمدی است. اعتبارواستنادهای علمی و هنری این کتاب، آن را جزو منابع درسی”آموزشی” دانشگاهی رشته تاترقرارداده است.بااین همه، چنانچه فصل هایی تازه به مضامین والای این کتاب افزوده شود و یا در جلد دوم آن مورد توجه،پژوهش و تالیف قرار گیرد، می تواند در کامل و جامع بودن آن نقش ایفا کند، فصل هایی باموضوع هایی مانند؛ن گاه به نمایش ها و واجراها و هنرمندان ماندگار تاتر، تحقیق و تحلیل مقوله نقدهای هنری و تاتری، سهم رسانه های هنری و تاتری درارتباط با رونق و توسعه هنرهای نمایشی، بررسی پیدایش و جایگاه و تاثیر تشکل هایی مانند؛کانون ملی منتقدان تاتر و انجمن منتقدان تاتر، آسیب شناسی تاتر امروز، ارزیابی جشنواره های تاتری، نگرش نقادانه به مدیریت ها و مناسبات تاتری و … نگارش کتاب مرجع و مهم هنرهای نمایشی و چاپ دوم آن را به دکترحسن پورگل محمدی شادباش می گوییم.