مروری بر مهمترین اقتباس ها در سینمای ایران

نمانامه: در سینمای ایران، اقتباس از آثار ادبی، از جمله رمان، داستان کوتاه، نمایشنامه و شعر، از گذشته تا به امروز، همواره مورد توجه فیلمسازان بوده است. به گفته برخی از کارشناسان، اقتباس از آثار ادبی، به دلیل برخورداری از ساختار داستانی و شخصیت‌پردازی‌های قوی، می‌تواند به خلق فیلم‌هایی با کیفیت و ماندگار کمک کند.
بر اساس آمارهای موجود، بیشترین اقتباس‌های سینمایی در سینمای ایران از آثار ساعدی، هدایت، بیضایی، گلستان و دولت‌آبادی انجام شده است. در میان این نویسندگان، ساعدی با اقتباس‌های متعدد از آثارش، در صدر قرار دارد.

در ادامه، به برخی از مهم‌ترین اقتباس‌های سینمایی در سینمای ایران اشاره می‌شود:

• گاو (۱۳۴۸)، به کارگردانی داریوش مهرجویی، اقتباسی از داستان «گاو» از مجموعه «عزاداران بیل» نوشته غلامحسین ساعدی است. این فیلم، یکی از مهم‌ترین فیلم‌های جریان موج نو در سینمای ایران محسوب می‌شود.

• دایی جان ناپلئون (۱۳۴۹)، به کارگردانی علی حاتمی، اقتباسی از رمان «دایی جان ناپلئون» نوشته ایرج پزشکزاد است. این فیلم، یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است.

• آرامش در حضور دیگران (۱۳۴۹)، به کارگردانی ناصر تقوایی، اقتباسی از داستان «آرامش در حضور دیگران» از مجموعه «واهمه‌های بی‌نام و نشان» نوشته غلامحسین ساعدی است. این فیلم، یکی از آثار شاخص سینمای ایران در دهه ۱۳۴۰ است.

• داش آکل (۱۳۵۰)، به کارگردانی مسعود کیمیایی، اقتباسی از داستان «داش آکل» از مجموعه «سه قطره خون» نوشته صادق هدایت است. این فیلم، یکی از فیلم‌های ماندگار سینمای ایران است.

• ناخدا خورشید (۱۳۶۵)، به کارگردانی ناصر تقوایی، اقتباسی از رمان «برخورد در شب» نوشته ریموند کارور است. این فیلم، یکی از آثار شاخص سینمای ایران در دهه ۱۳۶۰ است.

در سال‌های اخیر نیز، اقتباس از آثار ادبی در سینمای ایران همچنان ادامه داشته است. از جمله فیلم‌های اقتباسی موفق در این سال‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خانه پدری (۱۳۸۹)، به کارگردانی داریوش مهرجویی، اقتباسی از رمان «خانه پدری» نوشته هوشنگ گلشیری است.

• فروشنده (۱۳۹۴)، به کارگردانی اصغر فرهادی، اقتباسی از نمایشنامه «فروشنده» نوشته آرتور میلر است.

با توجه به استقبال مخاطبان و منتقدان از فیلم‌های اقتباسی، به نظر می‌رسد که این نوع فیلم‌ها در سینمای ایران همچنان جایگاه ویژه‌ای خواهند داشت.

 

مرتضی عباسی