۱۵ شهریور زادروز دکتر احسان اشراقی استاد تاریخ

به قلم: پروفسور سیدحسن امین

پایگاه خبری نمانامه: دکتر احسان اشراقی ( زاده ۱۵ شهریور ۱۳۰۷ قزوین — درگذشته ۲۴ دی ۱۳۹۸ تهران ) استاد تاریخ دانشگاه تهران و عضو پیوسته فرهنگستان و رییس شاخه تاریخ آن بود. تخصص او تاریخ صفویه و نادرشاه افشار بود.
او را بیشتر در مرکز گفتگوی تمدن ها در دولت سید محمد خاتمی و در مرکز مطالعات ایران و اسلام به مدیریت دکتر کیومرث امیری در خیابان کاخ ( فلسطین ) شمالی می دیدم. بر یکی از تالیفات من ( تاریخ حقوق ایران ) نقد و معرفی نوشته بود و به یکی از کتاب های احیا شده و تصحیح و ترجمه شده به وسیله من ( زین العارفین : فقه و سیاست در عصر صفوی تالیف سید محمد بن قریش سبزواری ) ارجاع داده و أن را در شمار منابع خود بر شمرده بود.
استاد اشراقی کارشناسی تاریخ و جغرافیا را در ١٣٢٨، کارشناسی ارشد را با فاصله زیاد در ١٣۴١ و درجه دکترای تخصصی تاریخ را در ١٣۴٨ در هر سه مقطع از دانشگاه تهران گرفته بود.
او در طول استخدام در دانشگاه تهران به مدت دو سال در سمت معاون آموزشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی و به مدت بیست سال در سمت مدیر گروه آموزشی تاریخ همان دانشکده به خدمت مشغول بود.
أثار علمی و قلمی او عبارتند از:
تصحیح متن نقاوه‌الاثار فی‌ذکر الاخیار در تاریخ صفویه، تالیف افوشته‌ای نطنزی، چاپ بنگاه ترجمه و نشرکتاب ۱۳۵۰ و تجدید چاپ در ۱۳۷۳ چاپ سوم سال ۱۳۹۹ در انتشارات علمی و فرهنگی.
تصحیح متن خلاصه‌التواریخ قاضی احمد قمی، جلد اول ۱۳۵۹ چاپ دانشگاه تهران و جلد دوم سال ۱۳۶۳ جزو کتاب‌های برگزیده جشن هفتادسالگی و هشتادسالگی تاسیس دانشگاه تهران‌ ” ۸۰ گنج انتشارات دانشگاه تهران” که در سال ۱۳۹۴ تجدید چاپ شده است.
ترجمه سفرنامه کنت دوسرسی، سفیر فوق‌العاده فرانسه در ایران در زمان محمدشاه قاجار، چاپ نشر دانشگاهی، سال ۱۳۶۲ که در سال ۱۳۹۰ توسط انتشارات سخن تحت عنوان ایران در سال‌های ۱۸۳۹-۱۸۴۰ میلادی تجدید چاپ شده است.
تصحیح متن تاریخ سلطانی، تالیف حسن استرابادی
” از شیخ صفی تا شاه صفی” سال ۱۳۶۶ انتشارات علمی.
ترجمه کتاب نقش ترکان اناطولی در تشکیل و توسعه دولت صفوی، تالیف پروفسور فاروق سومر، با همکاری دکتر محمدتقی امامی، نشر گستره، سال ۱۳۷۱.
کتاب بیهقی تصویرگر زمان ” گزیده تاریخ بیهقی” انتشارات سخن، سال ۱۳۸۱.
ترجمه و ویرایش کتاب Art et Societe Dans Le Monde Iranian “هنر و جامعه در جهان ایرانی” ترجمه از متن فرانسه با همکاری پروفسور شهریار عدل، از انتشارات توس ۱۳۷۷.
کتاب جنات عدن: تصحیح مجموعه اشعار عبدی‌بیگ نویدی‌شیرازی، شاعر دوران صفویه، انتشارات سخن ۱۳۹۵.
کتاب افضل‌التواریخ در تاریخ صفویه توسط انتشارات میراث مکتوب در سال ۱۳۹۸ چاپ و منتشر شد.
برپایی نکوداشت در شهر قزوین در سال ۱۳۸۰ و چاپ کتابی با محتوای مقالات اهدایی از سوی استادان دانشمند و دوستان وی، تحت عنوان اشراقی‌نامه،
نکوداشت در انجمن ایرانی تاریخ به‌سال ۱۳۸۷
نکوداشت در بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی “شب های بخارا” با همکاری مجله بخارا، در سال ۱۳۹۴.
نکوداشت در پژوهشکده تاریخ اسلام در سال ۱۳۹۵ و
نکوداشت از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران در سال ١٣٩۵

سخنرانی‌ها:
کنگره ایران‌شناسی، پاریس ۱۹۷۵ و ایراد سخنرانی در زمینه تاریخ صفویه،
کنگره باستان‌شناسی و تاریخ، آلمان، مونیخ ۱۹۷۶.
ایراد سخنرانی در زمینه تاریخ صفویه در اولین میزگرد مطالعات صفوی‌شناسی، پاریس ۱۹۸۹
دومین کنفرانس ایران شناسان اروپا، آلمان، بامبرگ، سپتامبر ۱۹۹۳
ایراد سخنرانی، دومین میزگرد مطالعات صفوی، کمبریج ۱۹۹۴
ایراد سخنرانی درباره تاریخ و فضایل تاریخی و تمدنی شهر قزوین، سومین کنفرانس ایران‌شناسان اروپا، کمبریج، سپتامبر ۱۹۹۵
شرکت در سمینارهای دوره تیموری، تاشکند و مشهد، فروردین و مهرماه ۱۳۷۳
ایراد سخنرانی، ماموریت برای ایراد سخنرانی در تفلیس درباره گرجستان در متن تاریخ قفقاز ۱۳۷۵ و ایراد سخنرانی، شرکت در کنگره تحقیقات ایرانی از سال ۱۳۴۹ به بعد و سخنرانی‌های متعدد تاریخی در دانشگاه ها و مجامع داخل کشور، دعوت دانشگاه ادینبورو ( اسکاتلند ) برای سخنرانی در سومین میزگرد صفوی، مرداد ۱۳۷۷.
دعوت دانشگاه توکیو برای سخنرانی درباره متون تاریخی ایران، نیم سال اول ۱۳۷۷-۱۳۷۸.
سخنرانی در آکادمی علوم شهر نووسیبرسک کشور روسیه درباره ارتباط آثار مکشوفه تاریخی و باستان شناسی آسیای مرکزی با ایران و …
سید حسن امین
١۵ شهریور ١۴٠٠

‎